Zo kan Nederland er in 2120 uit zien

Klimaatakkoord Parijs

Inmiddels is men het wel met elkaar eens dat er moet worden gehandeld om klimaatopwarming met alle gevolgen van dien tegen te gaan. Alle lidstaten van de Verenigde Naties hebben hiertoe in 2015 het Klimaatakkoord van Parijs getekend. De harde afspraak is dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 2 graden ten opzichte van de pre-industriële revolutie. Het streven is zelfs dat dit beperkt blijft tot hooguit een stijging van 1,5 graden. Om dit te bewerkstelligen zijn er per land verregaande maatregelen nodig, ook in Nederland.

Nederland en klimaatopwarming

Nederland, de delta van de lage landen, heeft zich tot nu toe altijd goed weten aan te passen aan het veranderende klimaat. Met ons land, dat gemiddeld maar net boven de zeespiegel piept, zijn we meesters in het 'buiten de deur' houden en afvoeren van het water. Toch zijn de komende 100 jaar nog een hele uitdaging. De natuur, maar ook wij, kunnen de veranderingen die met het opwarmende klimaat gepaard gaan inmiddels geregeld niet meer bijbenen.

Steeds vaker zien we mislukte oogsten, massale bomen- en dierensterfte, extreme regenbuien, warmtestress door hittegolven, uitdrogende dijken, verzilting van het kustgebied en dit zijn slechts een paar voorbeelden. De WUR heeft een toekomstvisie van hoe Nederland er over 100 jaar uit kan zien. Men schetst de utopie van een volledig aangepast en klimaatneutraal, zelfs klimaatpositief Nederland. Het klinkt gemakkelijk, maar de feitelijke waarheid is dat hiervoor flinke stappen moeten worden gezet. De WUR zet dit uiteen via 5 leidende principes.

5 Leidende principes

1)      Gebruik de natuur die er al is als basis en in je voordeel

Maak in Nederland gebruik van de bodemtypes, hoogteverschillen en watersystemen die er al zijn. Dit is het uitgangspunt waarvandaan in oplossingen wordt gedacht. Zo behoud je wat nog is en hoef je het wiel niet opnieuw op een andere plek uit te vinden.

2)      Optimaal benutten van water

We moeten in Nederland niet meer alleen denken in waterafvoer, maar echt in watermanagement. Elke druppel water moet optimaal worden benut, maximaal worden vastgehouden, bewaard worden en pas worden afgevoerd wanneer echt nodig.

3)      Natuur-inclusieve samenleving

Bij alle keuzes die we maken, of het nu bijvoorbeeld op bedrijfsgebied, verstedelijking of recreatie is, houden we rekening met de natuur. We beschermen hem en creëren tevens ruimte voor nieuwe natuur.

4)      Circulaire economie

Alles in onze economie richt zich dusdanig op hergebruik en 'andergebruik', dat we klimaatneutraal zijn of misschien zelfs klimaatpositief. Dit betekent dat we alle broeikasgassen die we uitstoten ook weten vast te leggen en misschien zelfs wel meer CO2 weten vast te leggen dan we uitstoten.

5)      Meebewegende, flexibele ruimtelijk inrichting

Slimme woonwijken, stedenplanning, wegennetwerk voor mens en dier, dijkversterking en watermanagement, zodat we in de toekomst beveiligd zijn tegen het veranderende klimaat.

Oké, dan nu het totaalplaatje

Een mooie theorie natuurlijk die speerpunten, maar hoe kan Nederland er in 2120 dan uitzien als we ons in deze nieuwe, toekomstige realiteit bevinden? Nou in ieder geval een stuk groener en met meer water. Op de toekomstige landkaart zie je veel groenbuffers rondom steden, rivieren en landbouw. Rondom de steden komen bijvoorbeeld voedselbossen. Naast groen, komt er ook meer water. De rivieren krijgen meer ruimte. Het arsenaal aan bossen is verdubbeld. Meer natuur zorgt voor een betere natuurlijke koeling, ook in de steden een goede leefomgeving voor dieren en ook voor ons om te recreëren.

Nederland nu links en in 2120 rechts. Bron: WUR

Op het gebied van landbouw valt flink wat winst te behalen. De nieuwste technologieën zouden gewassen beter moeten beschermen tegen ziekten, plagen en klimaatverandering en zijn aanpast naar ons veranderde voedselpatroon. De meeste Nederlanders zijn flexitariër of vegetariër en insecten en zeewier staan al een tijdje op de menukaart. De totale landbouwgrond is gehalveerd ten opzichte van nu en de veehouderij is geslonken tot een derde van de productie. Een deel van de voedselproductie is verplaatst naar zee. Op het land wordt inmiddels flink op water bespaard.

De verstedelijking is in 2120 verder toegenomen, maar steden produceren inmiddels meer energie dan ze verbruiken. Ze fungeren als spons en zijn maximaal ingericht met water en groen voor optimale leefbaarheid en koeling. Regenwater dat hier op allerlei slimme manieren wordt opgevangen, wordt massaal benut. In het rivierengebied zijn naast ruimte en natuur ook drijvende woningen. Er komen hier ook brede klimaatdijken, veel breder dan de dijken die we nu kennen. Op deze dijken kan worden gebouwd en kan energie worden opgewekt.

Energie is goedkoop en duurzaam en wordt volledig opgewekt door zon, wind, aardwarmte en biomassa. De uitstoot van broeikasgassen is massaal teruggedrongen en CO2 wordt maximaal vastgelegd in het aanwezige groen. Dit zorgt overigens ook voor een betere waterhuishouding. Zowat alles wordt hergebruikt en afval is de nieuwe grondstof!

En dan tot slot de keuzes die onze regering maakt voor Nederland met betrekking tot onze natuur en ons milieu. Er zullen nog regelmatig spanningsvelden zijn, daar waar keuzes moeten worden gemaakt op het gebied van afbakening van gebieden, bijvoorbeeld voor de woningbouw of landbouw. Wat is veranderd, is dat bij al deze beleidskeuzes wordt gekeken wat het effect is op de natuur en de biodiversiteit. Hierbij wegen internationale afspraken zwaar mee en van vrijblijvendheid is geen sprake meer.

Ben jij nieuwsgierig geworden naar deze toekomst? Het uitgebreide rapport kun je hier teruglezen.

Bron: WUR Wageningen University Research