Lage gevoelstemperatuur
Het is momenteel vrieskoud in ons land, met zowel overdag als in de nachten vorst. Overdag vriest het veelal matig, rond -5 graden, en in de komende nachten kan het zelfs streng tot mogelijk zeer streng gaan vriezen. Later deze week kan het kwik ‘s nachts lokaal zelfs kan dalen tot -20 graden! En dit zijn de daadwerkelijk gemeten temperaturen. De gevoelstemperatuur ligt nog lager.Voor veel Nederlanders is het een genot om in de ‘gezonde’ buitenlucht te vertoeven. Ook als het ijs- en ijskoud is. Sjaal om, handschoenen en een dikke jas aan om warm te blijven. Met nauwelijks wind is het dan nog goed toeven, maar zodra er een windje bij opsteekt, lijkt het ineens een stuk kouder.
Luchtverplaatsing
De wind die langs de je lichaam waait, de luchtverplaatsing, maakt dat het nog veel kouder aanvoelt dan dat het is. Het veroorzaakt namelijk extra verlies van warmte, waardoor de gevoelstemperatuur lager wordt dan de ‘gewone’ temperatuur. Deze waarde kunnen we niet meten op de thermometer en wordt daarom met behulp van een berekening opgesteld. In Nederland gebruiken we daarvoor over het algemeen de wetenschappelijk onderbouwde JAG/TI methode. Deze is gebaseerd op het warmtetransport van het lichaam naar de huid.
Windchill
De gevoelstemperatuur, in het Engels windchill genoemd, is een belangrijke waarde in het weer. Deze temperatuur wordt berekend uit een combinatie van de daadwerkelijk gemeten luchttemperatuur en de gemiddelde windsnelheid, en geeft het verschil aan tussen de gemeten luchttemperatuur en de berekende gevoelstemperatuur. We gebruiken het dus als maat voor het extra warmteverlies bij een persoon. Bij het bepalen van de gevoelstemperatuur gaat men uit van een gezond en volwassen persoon van gemiddelde lengte die wandelt. Zaken als lengte, maar ook hartkwalen, medicijngebruik en leeftijd kunnen wel in individuele verschillen in de ervaring van de gevoelstemperatuur resulteren.
Afkoeling
Het menselijk lichaam koelt af doordat de lucht kouder is dan het lichaam en door het verdampen van vocht. Bij warm weer geldt hoe warmer het is, hoe meer vocht er verdampt moet worden. Je begint dan te zweten. De luchtlaag die op de huid ligt, wordt daardoor warmer en bevat meer waterdamp, waarna verdere afkoeling wordt verhinderd. Ga je vervolgens voor een ventilator zitten, wordt die luchtlaag weggeblazen en krijg je het gevoel dat het koeler is. De thermometer zal echter nog steeds dezelfde temperatuur aangeven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het blazen in de thee of koffie om het drankje iets af te koelen. Ook als het koud is, geldt ditzelfde principe.
Wind
De wind heeft dus invloed op de snelheid waarmee afkoeling optreedt. Hoe harder het waait, des te kouder het zal aanvoelen. Ook met de huidige temperaturen merken we dit verschil dus goed. Het vriest zowel overdag als in de nachten flink en de stevige wind maakt het gevoelsmatig nog kouder.
Gevoelstemperatuur van -15 graden
Vandaag – maandag – ligt de temperatuur tussen -1 graad in het Waddengebied en afgerond -7 graden in bijvoorbeeld Twenten en de Achterhoek. In het noorden is het dus minder koud, maar met daar juist een stevige oostelijke wind, kracht 6 tot 7 met soms forse windstoten, voelt het daar aan als -10 graden. In de rest van het land waait een matige tot vrij krachtige noordoostenwind en ligt de gevoelstemperatuur nog een stuk lager. Gemiddeld rond -13 graden, maar vooral boven het dikke sneeuwdek in het oosten van het land voelt het als -14 of -15 graden aan!
Hele etmalen vorst
Ook de komende dagen blijven we hiermee te maken houden, al neemt de wind wel geleidelijk iets af. Toch moet je deze week nog rekening houden met vorst overdag en in de nachten. Dit in combinatie met een zwakke tot matige noordoostelijke wind maakt het voor het gevoel echter nog een stuk kouder. Als het voldoende opklaart zou het in de nacht naar donderdag lokaal zelfs kunnen afkoelen tot rond -20 graden! Gelukkig liggen de meesten van ons dan lekker warm in bed.
