Zandvoort is terug: het weer werkt bijna altijd mee
Na een lange, 36 jaar durende pauze, is de Formule 1 Grand Prix van Zandvoort het komende weekend terug op de wedstrijdkalender. De afgelopen dagen al werd met de opbouw van het hele circus begonnen en vanaf vrijdag rijden de snelle bolides dan eindelijk weer over het circuit tussen de duinen. Een roemrucht circuit, met al een lange geschiedenis.Hoewel er in Zandvoort, sinds de wedstrijd op de officiële kalender van de Formule 1 verscheen al 30 Grand Prix zijn verreden, is het aantal regen regenwedstrijden op het aan de Noordzee gelegen circuit op de vingers van één hand te tellen. Voor zover we het terug hebben kunnen vinden, waren alleen de wedstrijden van 21 juni 1969 en 20 juni 1971 regenwedstrijden. De Grand Prix die op 22 juni 1975 in Zandvoort werd verreden, kende een natte start. Tijdens de overige 27 wedstrijden bleef het droog; een verrassend goede score voor een land dat wij als regenland kennen.
Vanaf de jaren veertig races
Al voordat Zandvoort in 1952 op de officiële wedstrijdkalender een plaats kreeg, werden er op het duincircuit Grand Prix wedstrijden verreden. Het idee om er te gaan racen, leefde tijdens de Tweede Wereldoorlog al. De Duitsers legden voor hun verwachte overwinningsparades een recht stuk weg aan, dat na de oorlog het rechte stuk zou worden van het eerste circuit van Zandvoort. Daar werden aan het einde van de jaren 40 de eerste Grand Prix wedstrijden verreden, die toen nog geen onderdeel uitmaakten van een wedstrijdenserie van de FIA, zoals nu wel het geval is.
Dat veranderde in 1952. De Grand Prix die dat jaar op 17 augustus in Zandvoort werd verreden, maakte deel uit van een reeks van 8 wedstrijden, verspreid over Europa. De fine fleur van de autoracerij kwam erop af. Allen topcoureurs wilden naar Zandvoort. De bochtige baan in de duinen met zijn hoogteverschillen en vaak winderige weer werd als uitdagend ervaren. Iedereen wilde er deel van uitmaken. Het weer werkte die eerste keer mee. De zon en wolken wisselden elkaar af, het bleef droog en er waaide, zoals later vaak, een straffe noordwestenwind.
Eerst was Zandvoort de seizoensstart
Tot en met de editie van 1964 zou de Grand Prix van Zandvoort vervolgens de start zijn van de serie wedstrijden voor het Formule 1 kampioenschap van de FIA, de internationale autosportfederatie. De vroegste editie was die van 20 mei 1962. Toen werd het bij veel zon ook niet warmer dan slechts een graad of 13 en waaide er een kille en straffe noordelijke tot noordoostelijke wind. In die eerste periode zat er, voor zover wij dat nu kunnen overzien, geen enkele regenrace tussen. Vaak werd het tussen 15 en 20 graden en wisselden wolken en de zon elkaar af. In 1955, 1960 en in 1964 was het warmer, met temperaturen die dichtbij 25 graden uitkwamen en veel zon.
Vanaf 1965 werd de vroege positie van Zandvoort in het raceseizoen losgelaten. Behalve in juni werd de Grand Prix nu ook af en toe in de julimaand gehouden. Voor het weer tijdens de wedstrijd was dat niet meteen gunstig. Op 23 juni 1968 werd de eerste regenrace verreden. De hele wedstrijd verliep nat. Toch leek het weer de coureurs nauwelijks te hinderen. Het werd ongeveer 17 graden, de zuidwestelijke wind trok er af en toe flink aan en Jackie Stewart won de wedstrijd.
De donkere jaren zeventig
In de jaren zeventig werd het moeilijker voor Zandvoort. Terwijl de Formule 1 wagens almaar sneller werden, groeide het circuit niet snel genoeg mee. Tijdens de op 21 juni verreden Grand Prix van 1970 kwam het dan ook tot een fataal ongeluk. De Britse coureur Piers Courage raakte in de buurt van Tunnel Oost van de baan waarbij zijn auto explodeerde. De coureur zelf werd door één van de losgeschoten voorwielen van zijn wagen getroffen en was op slag dood.
De dramatische race van 1970 werd in 1971 gevolgd door de tweede regenrace uit de geschiedenis van de Grand Prix van Zandvoort. Het werd dat jaar op 20 juni niet warmer dan 15 graden. De regen had verder geen invloed op het verloop van wedstrijd. Doordat de coureurs de veiligheidsmaatregelen op het circuit in Zandvoort niet voldoende vonden, werd er in 1972 niet gereden. Een jaar later stond Zandvoort wel weer op de kalender, maar ging het opnieuw mis.
De Britse coureur Roger Williamson, die een race eerder tijdens de British Grand Prix zijn debuut had gemaakt, kwam tijdens de Grand Prix van Zandvoort in ronde 8 in een dramatisch ongeluk terecht. Waarschijnlijk als gevolg van een klapband sloeg zijn auto over de kop en vatte vlam. Hoewel de coureur tijdens het ongeluk zelf zo op het oog niet gewond was geraakt, zat hij wel vast onder zijn brandende auto. Zelf was hij niet in staat eronder vandaan te komen.
De baancommissarissen, die nauwelijks waren getraind noch uitgerust om dit soort incidenten aan te kunnen, grepen niet in. Het publiek, dat wel wilde helpen, werd op afstand gehouden. Terwijl de race doorging, kwam een andere coureur, David Purley uit zijn auto. Hij probeerde de wagen van Williamson overeind te zetten. Toen dat niet lukte, greep hij een brandblusser uit de handen van één van de stewards en probeerde de brand te blussen. Maar het was al te laat.
Tot 1985 ging het door
Tot 1985 bleef de Grand Prix van Zandvoort op de kalender. Door vele nieuwe maatregelen ging de veiligheid op het circuit weer sterk vooruit. Alleen op 22 juni 1975 speelde het weer nog een rol tijdens de natte start van de race die dag, gaandeweg droogde de baan echter op en kwam het zonnetje mooi dor de wolken heen. Vanaf dat moment bleef het alle races droog en werd het vaak tussen 19 en 22 graden, wisselden wolken en de zon elkaar af en waaide er meestentijds een vaak stevige noordwestelijke wind die af en toe een windkracht 6 haalde.
En nu opnieuw: het weer werkt mee
Op andere manieren kwam de sleet er wel in. De baan in Zandvoort raakte in verval, de toeschouwersaantallen liepen terug en in 1985 besloot de FIA er na de op 25 augustus verreden laatste editie voor goed een streep onder te zetten. Met in het achterhoofd het idee dat de Formule 1 er nooit meer terug zou keren. Tot aanstaande zondag dus. Dan is het circus alsnog terug. En het weer werkt mee. Alle drie de dagen van de Grand Prix verlopen droog met een afwisseling van flink wat zon, maar ook wolken. Een waait stevige noordoostenwind en het wordt 20 tot 23 graden.