Toch niet nu al herfst?

Hoewel de meteorologische zomer nog maar twee weken duurt, wordt het officieel pas herfst op 22 september. We hebben nog een dikke maand zomer voor de boeg, maar sommigen van ons zitten nog altijd te wachten tot de échte zomer losbarst. Een paar prachtige dagen daargelaten, is het van echt stabiel hoogzomers weer nog niet gekomen.

Ook als je deze dagen naar buiten kijkt, doet het weinig aan zomer denken. Grijs, nat, relatief koud. En dan ga je het ineens zien: overal paddenstoelen. De hei staat al weken te bloeien. Hier en daar verkleurt al een blaadje. De eerste kastanjes verschijnen en de pompoenen zijn al rijp. Ondertussen merk je ook al weer dat de dagen korter worden. En voor velen is de zomervakantie ook alweer voorbij. Ineens lijkt alles te wijzen op najaar.

En toch: we hoeven de zomer nu echt nog niet definitief vaarwel te zeggen. Dat al die ‘herfsticonen’ nu verschijnen, heeft vooral met het verloop van de zomer tot nu toe te maken, en zegt eigenlijk weinig over de periode die voor ons ligt.

Paddenstoelenzomer

Misschien valt het met dit weer wat meer op, maar de oplettende kijker heeft de hele zomer al regelmatig paddenstoelen gezien. De verklaring is simpel: het was vaak nat en niet echt warm. Een paddenstoel – zoals min of meer elk organisme in de natuur – pakt gewoon zijn kans wanneer die zich voordoet. De paddenstoel die wij zien staat niet op zichzelf, maar is de vrucht van een heel netwerk aan schimmeldraden. Die zijn er het hele jaar door. De vruchten komen pas naar buiten als de omstandigheden goed zijn. En dat doen ze bijzonder snel. Een paddenstoel groeit namelijk niet zoals planten door cellen te delen, maar door zijn cellen vol te zuigen me water. Als er genoeg water is, kan er dus van de ene op de andere dag ineens een paddenstoel uit de grond schieten. Vandaar dat je ze de hele zomer al kon tegenkomen.

Niet geel maar groen

Dat er aan water een keertje geen gebrek was de afgelopen maanden, zie je in veel meer dingen terug. De afgelopen jaren zag je de planten, bomen en gewassen bijna voor je ogen bezwijken onder de verschroeiende hitte. Je zag allerlei verdedigingsmechanismen van de natuur: bomen en planten zetten zichzelf dan min of meer op non-actief (bijvoorbeeld door bladeren te laten vallen) om het te overleven. Maar dit jaar waren de omstandigheden veel gunstiger. De natuur is eens groen in plaats van bruingeel, de gewassen staan er puik bij. Allerlei gewassen konden dit keer veel beter groeien. Dat is de reden waarom bijvoorbeeld de hei dit jaar wat vroeger in bloei staat, en dat de pompoenen nu al rijp zijn. Als je het zo bekijkt, is het juist een goed teken.

Geen paniek

Allemaal leuk en aardig, maar als zonaanbidder of en strandfanaat koop je daar natuurlijk weinig voor. Kan het wat dat betreft nog goedkomen dit jaar? Hoewel er op korte termijn nog niet direct zicht is op zonnig en warm zomerweer, is het echt nog veel te vroeg om de hoop al te laten varen. Ten eerste hebben we nog tijd, en ten tweede zijn er voorzichtige signalen dat het er nog best van kan komen. Een daarvan is het orkaanseizoen dat weer wat activeert, zoals je in dit artikel al kon lezen. De restanten van zo’n depressie kunnen bij ons nog wel eens voor een warmte-uitbraak zorgen.

Late hitte

En dan zijn er nog de resultaten uit het verleden. Met het korter worden van de dagen worden de kansen op echt hete dagen weliswaar wat kleiner; in september in nog wat rapper tempo. Een officiële hittegolf in september is bijvoorbeeld nog nooit voorgekomen, maar regionaal lukte dat al wel eens: in 2016 nog, in het Limburgse Arcen. En bovendien: in 2018 hadden we zelfs halverwege oktober nog een enorme zomerse opleving; het werd toen 5 dagen achter elkaar 25 graden of meer in het land.

Dus hoewel het er nu misschien niet meteen hoopgevend uitziet: wacht nog even met afscheid nemen van de zomer. Er kan nog van alles gebeuren.