Sneeuwinfarct 25 november 2005: de aanloop er naartoe

Het was de dag waarop de hoofdmeteoroloog van dienst in de weerkamer van Weer.nl (dat toen nog onderdeel van Meteo Consult in Wageningen was) voor een belangrijke beslissing stond. Zou het een dag later nu gaan sneeuwen of niet? En hoeveel zou er dan wel niet vallen? Er vol voor gaan betekende twee dingen: of de enorme overlast die van de sneeuwval een gevolg zou zijn, zou goed worden voorzien. Of, en die kans was er ook, het zou gewoon regenen, waarmee de verwachting een enorme miskleun zou zijn.

De voortekenen voor sneeuw waren niet heel duidelijk

De voortekenen voor sneeuw waren niet heel duidelijk. In een afstroom van koude lucht vanuit het noorden trok een lagedrukgebied over de Noordzee naar het zuiden, in de richting van Nederland. Op grote hoogte kwam een bel met echt koude lucht mee.

Op 5 kilometer hoogte zou het 30 tot 35 graden gaan vriezen. Een stuk dichterbij de grond, op een hoogte van 1500 meter, was het veel minder koud. Daar werd 5 a 6 graden onder nul verwacht, in het noorden nog een stukje hoger. Tel daarbij op dat de wind zuidwestelijk zou zijn, zeer sterk ook met stormkansen aan zee, en dat hij vanaf een Noordzee zou waaien die door de zachte voorgeschiedenis nog behoorlijk warm was, en je ziet het dilemma duidelijk voor je. Zou het onder zulke omstandigheden nou echt kunnen sneeuwen?

De dood of de gladiolen

‘Het wordt de dood of de gladiolen’, hield de hoofdmeteoroloog me voor, toen ik me voor de briefing meldde. Ik had die dag de late radiodienst en zou alle klanten de verwachting voor de volgende dag in diverse radiopraatjes mogen overbrengen. We keken door de weerkaarten heen en de hoofdmeteoroloog liet me zien dat alle parameters tezamen onder normale omstandigheden waarschijnlijk niet genoeg voor sneeuw zouden zijn.

Maar de omstandigheden zouden niet normaal zijn, ging hij verder. Op een slepend front boven Nederland werden astronomische hoeveelheden neerslag verwacht, helemaal als je meenam dat we aan het einde van de novembermaand waren. Sommige modelberekeningen verwachtten tot 100 millimeter in een etmaal tijd. ‘Omdat de neerslagintensiteit groot zal zijn’, zei de hoofdmeteoroloog, ‘verwacht ik toch dat de regen in het binnenland in sneeuw zal overgaan. En dan kan er meer dan 25 centimeter vallen, met alle overlast die daarbij hoort’.

Meteoroloog hield voet bij stuk

De verwachting sprak zich snel rond binnen het gebouw van Meteo Consult. Allerlei mensen, ook van andere afdelingen binnen het bedrijf, meldden zich in de loop van de dag in de weerkamer voor informatie, om te discussiëren en zelfs om de hoofmeteoroloog op andere gedachten te brengen. Want dit was toch wel al te kras. En andere weerbedrijven, inclusief het KNMI, hadden het niet in hun verwachting staan. Hij hield voet bij stuk en vertelde iedere keer weer hetzelfde verhaal.

Het was spannend, vonden we allemaal. En omdat mediameteorologen vaak ook liefhebbers van bijzondere en zeker winterse omstandigheden zijn, gingen we er eens goed voor zitten. Tussen een sisser en heuse rampspoed, daartussen zou de verwachting voor de volgende dag bewegen.

Hilarische middag

Ik heb die woorden in de uren erna vaak gebruikt. Het werd een hilarische middag. Iedere keer weer als ik de woorden voor de komende dag had uitgesproken, was ongeloof ons deel. ‘Meer dan 25 centimeter sneeuw? Ga morgen lekker in de regen staan en afkoelen. Want dat gaat nooit gebeuren.’ De teneur was duidelijk. Een weg terug was er niet meer. Het zou de dag erna of een legendarische weerssituatie worden, of een sof waarvan het voor ons maar moeilijk herstellen zou zijn.

Morgen beschrijven we in deel 2 van deze korter serie over toen hoe het uiteindelijk afliep.