Slome bomen dit jaar
Het is herfst en dat merk je soms al best wel. Hier en daar wat vorst aan de grond, de eerste herfststorm, af en toe een flinke plens regen en gekleurde blaadjes die massaal van de bomen vallen...……of toch niet? Is het jou ook opgevallen dat veel bomen nog behoorlijk groen zijn of nog dik in het blad zitten? Hoe zit dat met die slome bomen? En wat kan het proces van bladverkleuring en bladval versnellen?Hoe zat het ook alweer?
Elk jaar opnieuw laten loofbomen hun blad vallen en daaraan vooraf vindt een prachtige verkleuring plaats. Dit doet een boom om zichzelf te beschermen. Tijdens de lente en zomer is er genoeg zonlicht en warmte om te groeien. Met het licht van de zon, CO2 uit de lucht en water zorgt een boom door middel van fotosynthese en chlorofyl voor de juiste voedselinname. Via de sapstroom voorziet een boom zich tot in de puntjes van voedsel.
Chlorofyl zorgt voor de groene kleur van het blad. Ondanks het feit dat er nog meer kleuren in een blad zitten, is het groen zo allesoverheersend dat de andere kleuren, zoals geel en oranje, niet zichtbaar zijn. Door steeds minder zon in de herfst wordt minder chlorofyl aangemaakt en verdwijnt het groen in het blad. Andere kleuren worden dan zichtbaar.

Hier zie je dat ander kleuren het langzaam van het groen gaan overnemen.
Ook gaat de boom zich klaarmaken voor de winterperiode. Een sterke sapstroom is totaal niet meer rendabel in de winter, want er is nauwelijks zonlicht, waardoor weinig voedsel gemaakt kan worden. Het is zelfs gevaarlijk, gezien tijdens de wintermaanden een boom door al het water in de takken en blaadjes zou doodvriezen. Dit zie je nog wel eens gebeuren bij een warme opleving aan het eind van de winter, met hier achteraan direct weer een koude veeg uit de pan. Planten die vers, jong blad gevormd hebben en waarbij de sapstroom net op gang komt, vriezen dan nog wel eens dood.
Daarom trekt de sapstroom zich tijdens de herfst terug tot in de stam. Hiermee slaat de boom al zijn voedingsstoffen op voor het volgende groeiseizoen en beschermt hij zichzelf tegen vorst. Hij gaat als het ware in de ruststand. Tijdens het terugtrekken van de sapstroom vormt zich tussen het bladsteeltje en de tak een kurklaagje, waardoor het blad afsterft en gemakkelijk van de boom valt.
Dit jaar slome bomen
Ook dit jaar is het proces van bladverkleuring en bladval in gang gezet, maar nog niet heel overtuigend. Nog opvallend veel bomen zijn wat groenig van kleur of zitten nog stevig in het blad. Dit heeft meerdere oorzaken. De meest voor de hand liggende is de zachte septembermaand. Deze zat, uitgaande van De Bilt, met 15,9 graden in de top 10 van warmste septembermaanden. Analyses door de jaren heen wijzen uit, dat de temperatuur in september een sterke invloed heeft op de snelheid van de bladverkleuring. Hoe hoger de temperatuur in deze maand, hoe minder snel bomen verkleuren. Ook vorst versnelt dit proces aanzienlijk, maar het is tot op heden nog nauwelijks tot vorst gekomen. Daarnaast speelt zonlicht een grote rol. Gebrek aan zonlicht versnelt de verkleuring, maar de maand september zat maar liefst 25 uur boven het gemiddelde met 178 zonuren. De bomen doen het wat dat betreft dus rustig aan en er zijn nog meer factoren die de boel vertragen.
De 'referentieboom", de moseik op de campus van de WUR. De boom loopt duidelijk een stuk achter ten opzichte van voorgaande jaren. bron: Growapp
Nog meer factoren
Zo was de lente van 2021 een frisse. De sapstroom in de bomen kwam hierdoor een paar weken later op gang dan gemiddeld. Doordat de bomen zo laat waren, hebben ze relatief weinig te leiden gehad van plotseling terugkerende kou of vorst. Daarbij hadden, we in tegenstelling tot de voorgaande recorddroge jaren, in 2021 een relatief natte lente en zomer met meer dan genoeg water voor de struiken en bomen. Waar we in voorgaande jaren bomen door de immense droogte hun blad soms als zagen verliezen in juli en augustus en in de lente door diezelfde droogte diverse bomen en bossen schaars gekruind waren, zag je dit jaar mooi, groot en sterk donkergroen blad en mooie dichte bossen. De bomen en planten hebben een goed jaar gehad, zitten steviger en royaler in hun blad dan voorgaande jaren en laten het hierdoor ook wat later vallen.
Optimaal genieten
Toch komt de verkleuring, hetzij langzamer dan gemiddeld, nu wel stukje bij beetje op gang. De herfst is op zijn mooist als er tegenover dat kleurengeweld een strakblauwe lucht staat. En wat wil, het weer werkt donderdag en vrijdag leuk mee! We krijgen twee prachtdagen met een flinke bak zon en kwikstanden tussen 16 en 18 graden. In het weekend zakt de temperatuur iets met dan al een paar buien, maar echt wisselvallig en koel wordt het pas na het weekend.
bron: Weer.nl en Naturetoday.com
