Regen hier en branden in Zuidoost-Europa hangen samen

De hitte en de branden in het zuidoosten van Europa lagen op de loer. We hebben er op deze site de afgelopen tijd al vaker over geschreven. Zien we de gevolgen ervan nu in allerlei gradaties, de kiem ervoor werd al veel eerder gelegd. Niet alleen nu is het in de getroffen gebieden warm en droog, dat was het er ook eerder deze zomer al en wel gedurende lange tijd. Toen is de basis gelegd voor de problemen van nu. De natuur droogde uit en het was wachten op de laatste vonk.

Drukverdeling zit vast

De drukverdeling boven Europa zit vast, we schreven er vorige week op deze site ook al over. Warm water op de noordelijke helft van Atlantische Oceaan veroorzaakt in de omgeving tussen de Azoren en Groenland een niet wijkend hogedrukgebied. Aan de oostflank ervan zakken steeds weer nieuwe bellen met relatief koude lucht hoog in de atmosfeer naar Noordwest-Europa af die bij ons hardnekkige lagedrukgebieden vormen. Ze houden het weer hier wisselvallig.

Aan de zuid- en zuidoostflank van die lagedrukgebieden waait de wind in de hogere delen van de atmosfeer boven het zuidoosten van Europa steeds uit het zuidwesten. Het is die zuidwestenwind die hete lucht vanuit de Sahara elke keer via het zuiden van Italië naar Griekenland en Turkije en andere Balkanlanden stuurt. Daar kan de hitte ongenadig toeslaan, is het in de van herkomst uiterst droge lucht alleen maar zonnig en worden de kans op natuurbranden steeds groter.

Weekend was weer erg nat

Tegelijkertijd beleefden we in onze eigen omgeving opnieuw een uiterst wisselvallig weekend. Zowel zaterdag als zondag vielen actieve buien die lokaal veel regen in korte tijd achterlieten. In een strook van Wolvega naar Oosterwolde in Friesland viel zondagochtend tussen 80 en 110 millimeter regen, met soms flinke wateroverlast tot gevolg. Ook in de buurt van Gaast tegen het IJsselmeer aan viel 70 of 80 millimeter. Later op de dag kwamen ook uit het oosten van land meldingen van wolkbreuken die plaatselijk tot kortdurende wateroverlast leidden.

Wie het aandurfde om voor de buien uit een wandelingetje door de bossen of over de hei te maken, is het misschien opgevallen hoe vochtig het daar door alle regen van de afgelopen tijd is. In de bossen lijkt het wel alsof we in het Noordwest-Europese regenwoud terecht zijn gekomen. Ook als het er niet regent, staan veel bomen er nog lange tijd te druppen. Verder is het enorm groen en is het verschil met bij voorbeeld 2018, toen het zo droog was, bijzonder groot. De bomen hebben nu veel meer blad, het is veel donkerder in de bossen en het ziet er een stuk gezonder uit.

Erg vochtige lucht

Op de heide zie je de bloei van de eerste heidestruiken op gang komen, wat later dan in voorgaande zomers toen de zon meer scheen. Opvallend voor de buien in de middag uit is de laatste tijd hoe vochtig de lucht vaak is. Gisteren leidde dat in het midden van Nederland op de heide ten noorden van Arnhem zelfs relatief laat in de ochtend nog bijna tot de vorming van mist, terwijl het behoorlijk waaide. Dat zijn beelden die je wel van later in het jaar of in de winter verwacht, maar niet meteen van middenin de hoogzomer. Zo leidt de lange periode met nat weer hier tot een steeds vochtiger wordende lucht, daar waar hitte en zon in het zuidoosten van Europa de lucht steeds droger maken. Beide extremen versterken zichzelf en zolang er in de drukverdeling van dit moment nog geen verandering komt, lijkt die situatie nog wat langer te kunnen aanhouden.

Op basis van de weerkaarten van nu lijkt een snelle weersomslag er nog niet in te zitten. Dit betekent voor ons dat het wisselvallige weer voorlopig aanhoudt, ook al begint deze week nog redelijk. Vooral vanaf woensdag keren de buien terug en voorlopig blijven de temperaturen gematigd. Tot en met het komende weekend komen we waarschijnlijk nergens in Nederland aan een zomerse 25 graden toe, terwijl dat normaal in deze tijd van het jaar wel zou gebeuren.

In Zuidoost-Europa houdt de hitte aan

Voor het zuidoosten van Europa betekent het dat de hitte aanhoudt. De extreemste temperaturen komen in golven, waarvan er één dinsdag en een volgende rond het komende weekend kan passeren. In delen van Griekenland en Turkije zijn dan temperaturen tot 45 graden en soms zelfs nog iets hoger mogelijk. Daarbij lijkt de kans op nieuwe natuurbranden levensgroot te blijven.