Ook de laatste bladeren gaan vallen
Hoewel er inmiddels al aardig wat blad is gevallen, is het nog steeds volop genieten in de natuur. De bomen die nog goed in het blad zitten, hebben nu de meest prachtige kleuren. En wat dacht je van het fraaie kleurenpalet aan bladeren dat eronder op de grond ligt. Dat bladerdek wordt de komende dagen waarschijnlijk goed aangevuld met de laatste bladeren aan de bomen, want vrijdagavond trekt vanuit het westen een lagedrukgebied het land in en deze brengt ons tijdelijk meer wind en vooral zaterdagochtend regen. Zaterdagmiddag zullen veel bomen dan ook alweer een stuk kaler zijn.De bomen en planten hebben een goed jaar gehad. In tegenstelling tot de voorgaande recorddroge jaren hadden we dit jaar weer eens een relatief natte lente en zomer, met meer dan voldoende water voor de natuur. In plaats van dorre bladeren zagen we dit jaar dan ook mooi, groot en sterk groen blad. De bomen en planten zaten bovendien steviger en royaler in hun blad dan voorgaande jaren.
In de ruststand
Inmiddels is het proces van bladverkleuring en bladval in gang gezet, maar dat ging dit jaar minder snel dan gemiddeld. Tijdens het herfstseizoen gaan de bomen ‘in de ruststand’. De sapstroom van een boom trekt zich dan terug tot in de stam en tussen het bladsteeltje en de tak vormt zich een soort kurklaagje, waardoor het blad afsterft en gemakkelijk van de boom valt. Zijn voedingstoffen worden in de stam opgeslagen voor het volgende groeiseizoen en zo beschermt hij zichzelf ook tegen de vorst.
Verschillende factoren
Dit proces gaat niet bij iedere boomsoort even snel. Elke boomsoort gedraagt zich anders en heeft een andere samenstelling. Sommige bomen, waaronder de eik, beuk en de iep, vertonen bijvoorbeeld een veel uitgebreider kleurenpallet tijdens bladverkleuring dan bijvoorbeeld een berk of een esdoorn. Daar waar de esdoorn in het najaar vuurrood kleurt en de berk juist knalgele bladeren krijgt, variëren de kleuren van bijvoorbeeld de eik en de beuk van bruin tot geel, oranje en rood. Maar ook de timing voor wat betreft bladval is per boomsoort verschillend. Sommige bomen blijven nog heel lang groen, terwijl onder anderen de kastanje en de berk meestal al heel vroeg in het seizoen verkleuren. Zelfs per regio zien we verschillen, want ook de omgeving werkt mee. Is er veel of weinig licht? En is de grond er droog of juist nat? Deze factoren spelen allemaal mee in het verkleurings- en bladval proces.
Zon en warmte
En laten we het weer niet vergeten! Dit is zelfs één van de belangrijkste factoren. Dit jaar waren veel bomen nog opvallend lang groen en zaten ook nog stevig in het blad. De zachte septembermaand was hier grotendeels verantwoordelijk voor. Uit onderzoek blijkt dat de temperatuur in september grote invloed heeft op hoe snel bomen verkleuren. Hoe hoger de temperatuur, hoe langer het blad groen blijft. En ook de hoeveelheid zonneschijn is belangrijk. Daar waar de zomer dit jaar juist wisselvallig verliep en de natuur hier duidelijk van profiteerde, was de septembermaand droger en flink zonnig.
Bladverkleuring
Net zoals in de lente en zomer was er in de septembermaand dus voldoende zonlicht en warmte om te blijven groeien. Met het licht van de zon, CO2 uit de lucht en water zorgt een boom door middel van fotosynthese en chlorofyl voor de juiste voedselinname en via de sapstroom voorziet de boom zichzelf vervolgens tot in de puntjes van voedsel. Zodra de daglengte in het najaar afneemt en de zon dus minder (lang) schijnt, wordt er minder chlorofyl aangemaakt, het stofje dat zorgt voor de groene kleur van het blad, en beginnen de bladeren hun prachtige herfstkleuren te krijgen.
Bladval
Inmiddels liggen de middagtemperaturen overdag nu vaak nog maar rond 11 of 12 graden en in de nachten daalt het kwik regionaal soms zelfs al tot onder het vriespunt. Die lagere temperaturen, en vooral vorst, in combinatie met steeds minder zonlicht, maken dat het bladval proces nu steeds meer op gang komt. Sommige bomen zijn al bijna kaal, maar relatief veel bomen zitten nog redelijk vol in het blad. Maar er hoeft nu nog maar weinig te gebeuren voor de laatste kaalslag. Vrijdagavond en zaterdagochtend valt regen, waardoor de bladeren zwaar worden, en de flinke zucht wind die met het overtrekken van het front opsteekt, doet dan de rest.