Nooit gebeurd: regen op top Groenlandse ijskap
De bewoners van het permanente onderzoeksstation op de top van de Groenlandse ijskap wisten op zaterdag 14 augustus niet wat ze meemaakten. Voor het eerst in de geschiedenis zoals wij die kennen viel de neerslag er niet als sneeuw, maar als regen. Het gebeurde bij temperaturen die nog maar voor de derde keer in de laatste 10 jaar tot iets boven het vriespunt waren gestegen. Even na half 9 ’s ochtends werd het er een halve graad. Het station ligt op 3216 meter hoogte.Rond het onderzoeksstation liet de regen een ijslaagje op de sneeuw achter. De temperatuur bleef ongeveer 9 uur boven het vriespunt, daarna – en dat gebeurde diezelfde zaterdag in de middag dus al – daalde het kwik weer tot beneden nul en zat een bijzondere gebeurtenis er op. Aan het begin van zondag 15 augustus vroor het tijdens opklaringen alweer 8,5 graden.
Zeven miljard ton regenwater
Volgens een bericht op de site van CNN viel er regen in een gebied, dat zich vanaf de zuidoostkust van Groenland tot over de top van de ijskap uitstrekte, ongeveer 7 miljard ton aan regenwater op het ijs. Op veel plekken raakte de sneeuwlaag, die het ijs bedekt, erdoor verzadigd en bevroor het water later weer. Dichterbij zee liep het samen met het smeltwater over het ijs naar zee weg.
Door de hoge temperaturen in het weekend van 14 en 15 augustus, was het verlies aan ijsmassa op de Groenlandse ijskap ongeveer 7 keer zo groot als op een normale dag in deze tijd van het jaar. De dooi strekte zich uit tot over ongeveer 60 procent van de ijskap. De regen viel daarbij vooral aan de oostkant, op sommige plaatsen tot ongeveer 12 millimeter aan toe.
Slechts vier keer eerder boven nul
Het gebeurt maar zelden dat de temperatuur op het hoogste punt van de Groenland ijskap tot boven het vriespunt stijgt. Eerdere keren waren in 2019, 2012 en 1995. Daarvoor, zo is uit ijsboringen in de ijskap komen vast te staan, was het aan het einde va de 19e eeuw ooit gebeurd.
Onder invloed van een sterke en vochtige zuidoostenwind stegen de temperaturen bij het onderzoeksstation op 14 augustus al om 5 uur ’s ochtends tot boven het vriespunt. Meteen begon er motregen te vallen. Op de gebouwen van het station vormden zich waterdruppels, wat heel extreem is in het klimaat waarin het zich bevindt. Aan het begin van de middag was er zoveel gevallen dat zich op de sneeuw een dun ijslaagje had gevormd. Niet veel later begon het kwik weer te dalen en nog voor 15 uur in de middag lag de temperatuur weer beneden het vriespunt.
Andere weersomstandigheden
Voor de bewoners van het permanent in gebruik zijnde onderzoeksstation betekent de regen van zaterdag dat ze in de toekomst ook met andere weersomstandigheden rekening moeten gaan houden dan ze tot nu toe gewend waren. Regen, dooi en smeltwater zullen er vaker bij gaan horen en dat vraagt om speciale maatregelen in een omgeving, waarin het ook later nog steeds het grootste deel van de tijd zal vriezen. Klimaatverandering krijgt zo vat op de top van de ijskap.
Het warme weer speelde zich af tussen een hogedrukgebied, dat zich ten zuidoosten van Groenland ophield, en een lagedrukgebied dat over het oosten van Canada naar het noordoosten trok. Ertussen stak een sterke zuidelijke tot zuidwestelijke wind die warme en vochtige lucht vanaf de Atlantische Oceaan het binnenland van Groenland in en de ijskap op blies. Alles bij elkaar opgeteld zijn er op de ijskap nu nog maar een paar plekjes waar het dit jaar nog helemaal niet gedooid heeft.