Nieuwe scheur opent zich bij IJslandse vulkaan

Op het moment dat het gebeurde, besloten de IJslandse autoriteiten het gebied, dat de afgelopen tijd tot een toeristische attractie van formaat is uitgegroeid, meteen te ontruimen. Er kwam in korte tijd zoveel lava naar boven dat een deel via beekdalen vanuit de bergen een vallei verderop instroomde. Op webcams in het gebied is het allemaal mooi te volgen.

Aardbevingen

De vulkaanuitbarstingen van dit moment kondigden zich meerdere weken geleden al aan. Toen werd het deel van IJsland waar de uitbarstingen zich nu afspelen door enkele tienduizenden kleine aardbevingen getroffen. Soms leek het wel of de grond aan een stuk door bleef bewegen. Rond 19 maart trok een eerste scheur in de bodem waaruit lava begon te stromen. Op die plaats heeft zich nu de Geldingadalur op het IJslandse schiereiland Reykjanes gevormd, de vulkaan waaruit ook nu nog steeds lava stroomt. Lag de vulkaan eerst aan de bovenzijde van een vallei, de bewuste vallei is inmiddels voor een groot deel met lava gevuld.

Omdat veel mensen uit het dichtbijgelegen Reykjavik naar de uitbarsting komen kijken, is er in de omgeving van de vulkaan een waar padenstelsel ontstaan waar al duizenden mensen overheen zijn getrokken. Ook ’s avonds, als de lava prachtig oplicht tegen de donkere lucht, zie je rond de vulkaan de lampjes van de mensen die er omheen lopen.

Nieuwe scheuren in de bodem

Inmiddels hebben zich in het gebied nieuwe scheuren geopend waaruit lava vloeit. Het is voor het eerst in 7000 jaar dat er in dit gebied vulkanische activiteit is. Deskundigen hebben geen idee hoe lang het gaat duren. De schattingen lopen uiteen van nog dagen, via weken en maanden tot misschien wel enkele jaren. De uitbarsting is van het type dat ook bekend is van Hawaï, een eiland middenin de Grote Oceaan met een paar enorme vulkanen van tot ruim vierduizend meter hoog. Enkele van die vulkanen zijn zeer actief en barsten vrijwel voortdurend uit.

Zowel IJsland als Hawaï liggen in vulkanisch actieve gebieden, middenin een oceaan. De oceaanbodem beweegt hier twee kanten op, die precies tegengesteld zijn. Om de bodem, die twee kanten op wijkt, te kunnen aanvullen, komt vanuit het diepste van de aarde magma omhoog. Dit dient als brandstof voor de vulkanen, die vaak onderzees liggen. Steken ze hun toppen wel boven het zeewater uit, dan ontstaan eilanden, zoals dus IJsland en ook Hawaï. Feitelijk zijn het de toppen van enorme vulkanen op de zeebodem, die zo hoog zijn dat ze boven het water uit komen.

Geen haast

Nu het gebied rond de actieve vulkaan voorlopig voor het publiek afgesloten is, doen de IJslandse autoriteiten een beroep op de bevolking om er niet op eigen houtje naartoe te gaan. De uitbarsting zal voorlopig nog wel aanhouden, is het gevoel. Er is geen reden voor haast.