Kunnen we iets doen aan al die wateroverlast?

“Veel regen in korte tijd’, ‘kans op wateroverlast’, ‘waterbommen’. De weerberichten staan de laatste tijd bol van dit soort termen. Het is typisch voor de zomer; een warme dag die eindigt met een knetterende bui. Maar toch zien we het steeds vaker, de buien worden heviger, en de schade wordt groter. Wateroverlast, hoe plaatselijk ook, richt steeds vaker flinke ravages aan. Wat kunnen we daar aan doen?

Regenrecord

Het klimaat verandert. De bijzonder hevige regenval die we de laatste dagen hadden, is daar ook een voorbeeld van. Op diverse plaatsen in het land kwamen binnen een paar uur tientallen millimeters naar beneden, soms meer dan er normaal in een hele maand valt. Ondergelopen kelders, huizen en straten waren het gevolg. Gisteren nog, veroorzaakte een stil hangende monsterbui bij Maastricht een absoluut regenrecord. Daar kwam tot in de vroege ochtend 95 millimeter omlaag. Dat is bijna tien volle emmers op iedere vierkante meter. Het leverde gevaarlijke situaties op.

Er zijn wel meer voorbeelden, vooral van de laatste jaren, waarbij mensen met bootjes door de straten dreven. Aan de andere kant worden we ook steeds vaker geteisterd door extreme droogte. Dat klinkt alsof het elkaar mooi zou kunnen opheffen, maar zo werkt dat helaas niet. Hier is ons land, en ons watermanagement, duidelijk niet op ingericht.

Te veel voor ons riool

Ons riool kan in het algemeen maximaal 20 tot 30 millimeter regen per uur verwerken. Dat is best veel, maar de stortbuien van de laatste tijd brengen regelmatig meer neerslag met zich mee. En als het harder regent, komt het water dus op straat te staan, of stroomt gebouwen in. In het hele land worden de laatste jaren allerlei maatregelen genomen om beter om te kunnen gaan met al dat plotselinge regenwater. Landelijke afspraken, maar vooral op gemeentelijk niveau worden er volop plannen gemaakt om de openbare ruimte waterbestendiger te maken. De laatste jaren had ongeveer een derde van de investeringen in het riool te maken met wateroverlast en het voorkomen daarvan.

Gemeenten maken hierin hun eigen afwegingen. Denk bijvoorbeeld aan het afvoeren van regenwater naar een plek waar het de bodem in kan lopen, het afvoeren naar open water of het korte tijd opslaan van hemelwater. Tegelijkertijd wordt er nagedacht hoe al dit water opgeslagen kan worden voor tijden van droogte. Je kunt je voorstellen dat er nogal wat infrastructuur bij komt kijken, die niet 1-2-3 aangelegd is. Bij het ontwerpen van nieuwe wijken worden dit soort zaken vaak ingepast. De 'wadi' is inmiddels een bekend fenomeen in nieuwbouwwijken.

Groen!

En zoals bij een heleboel andere problemen ook het geval is, komt groen hier opnieuw om de hoek kijken. Uit onderzoek blijkt dat stadsgroen op jaarbasis een veel groter deel van de regenval wegwerkt dan de riolering. Bovendien: een betonnen opvangbassin kan misschien meer water bergen, maar iets als een wadi is multifunctioneel. Groen is ook goed voor de gezondheid, werkt verkoeling in de stad, en heeft een positief effect op de biodiversiteit.

Onvermijdelijk

Gemeentes kunnen natuurlijk niet alles oplossen. De capaciteit van het riool zal niet veel groter worden, en niemand kan het weer beïnvloeden. De situaties die we de afgelopen tijd zagen, lijken onvermijdelijk. Wateroverlast door heftige buien is eigenlijk iets wat we moeten accepteren, zeggen experts. Wat we wel kunnen doen, is de schade door wateroverlast proberen te voorkomen of te verminderen.

Jouw huis

Jij kunt voor je eigen huis natuurlijk iets doen. Zorg bijvoorbeeld dat je terras niet naar je huis afloopt, maar naar de tuin toe. En als je een kelder hebt: zorg dat die waterdicht is. Het is natuurlijk ook verstandig om je waardevolle spullen niet in de kelder te bewaren. En – we zeggen het nog maar een keer – weg met die tegels! Ga voor groen.

Bronnen: ANP, Kennisportaal klimaatadaptatie