Klagen over gebrek aan zomerweer terecht?
Over een ding is iedereen het eens. Het weer de afgelopen zomer was heel anders dan in de voorgaande drie jaren. In 2018, 2019 en 2020 kregen we te maken met langdurige en extreme hitte. In De Bilt werd dit jaar echter slechts één tropische dag genoteerd, tegenover 11 in de twee jaren ervoor. Toch heeft ook de zomer van 2021 (bijzonder) warme momenten gekend. Sterker nog, de maand juni was nog nooit zó warm als dit jaar. Hebben we dus wel recht op klagen over het weer deze zomer?De zomer zal wat betreft de temperatuur als een normale zomer de boeken in gaan met een afwijking enkele tienden boven het gemiddelde tussen 1991 en 2020. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de nachten een grotere positieve afwijking hadden, terwijl de gemiddelde maximumtemperatuur juist iets onder normaal lag. Er valt over te discussiëren wat relevanter is, de gemiddelde dagtemperatuur of de gemiddelde temperatuur overdag. Om perioden met elkaar te vergelijken wordt bijna altijd de gemiddelde temperatuur over de hele dag (24 uur lang) gemeten. Maar voor mensen die 's middags lekker op een terrasje willen zitten maakt de temperatuur 's nachts natuurlijk weinig uit.
Daarnaast is het zo dat het temperatuurverloop deze zomer erg vlak was. Er waren niet veel dagen waarop het veel kouder dan normaal was, maar ook (zeer) warme dagen hebben we nauwelijks gehad. Een groot deel van deze zomer lag de temperatuur zo rond de 20 graden overdag. Eigenlijk alleen in de eerste helft van juni was het regelmatig warmer dan 25 graden en lokaal werd toen zelfs een regionale hittegolf geregistreerd.
Juni bijzonder warm, augustus juist koel
Zoals gezegd was juni een bijzonder warme maand. Vooral de eerste helft van de maand was extreem warm, zeer zonnig en verliep grotendeels droog. In De Bilt werd het tussen 1 en 18 juni maar liefst 11x warmer dan 25 graden. Ook kwam het tot één tropische dag. In het oosten en zuiden werd het op meerdere plaatsen zelfs 3 dagen warmer dan 30 graden. De gemiddelde temperatuur in juni kwam uit op 18,2 graden, een record. Het vorige record stond op 18,1 graden en was nog maar 2 jaar oud (2019).
Waar de eerste maand van de meteorologische zomer dus bijzonder warm verliep, was zeker de maand augustus juist duidelijk te koel. De gemiddelde maximumtemperatuur over de hele maand komt waarschijnlijk uit op 21,0 graden. Dat is bijna 2 graden onder normaal (1991 - 2020) en deze eeuw alleen in 2006 en 2014 nog lager. De gemiddelde minimumtemperatuur zal juist rond normaal uitkomen, maar dat is voor het gevoel natuurlijk minder relevant. Al met al zal augustus de boeken in gaan als kouder dan normaal, wat dit jaar al voor de 6e keer in acht maanden het geval is. Ter vergelijking: Vorig jaar verliepen tussen januari en augustus slechts twee maanden kouder dan normaal.
Klagen over gebrek aan warmte terecht?
Hoewel de gemiddelde temperaturen dus niet bepaald veel afwijking van normaal in het huidige klimaat, is dat wel het geval voor het aantal dagen met zomerse en tropische warmte, zeker in het noorden en westen. In De Bilt zijn er 20% minder zomerse dagen (25 graden of hoger) geweest dan normaal, maar in Rotterdam bijvoorbeeld 40% minder en in Leeuwarden zelfs 70% minder. In grote delen van het land lag het aantal tropische dagen (30 graden of hoger) zelfs meer dan de helft lager. Zo kwam het in Eindhoven tot 3 tropische dagen tegenover 7 normaal en in De Bilt was slechts één tropische dag tegenover 5 normaal. Naast het tegenvallende aantal dagen met hoge temperaturen, verliepen de maanden juli en augustus ook nog eens somberder en op veel plaatsen natter dan normaal.
Kortom, het geklaag over het gebrek aan (hoog)zomers weer is dus terecht. Er waren deze zomer koele dagen met soms veel wind of bewolking en juist weinig hoogzomerse dagen met hoge temperaturen en zonovergoten weer. Echter, het is geen uitzonderlijke zomer geweest. Het gevoel dat het dit jaar allemaal sterk tegenviel, komt waarschijnlijk ook deels doordat we de voorgaande jaren ook gewoon erg verwend zijn geweest. Toen vlogen de zomerse en tropische dagen ons om de oren en scheen de zon vaak (veel) meer dan normaal.