Kans op vorst komende dagen steeds groter

In deze tijd van het jaar is een bovenluchttemperatuur van amper -30 graden opvallend koud te noemen. Omdat het zeewater een graad of 13 is, ontstaat er een groot temperatuurverschil van ruim 40 graden en daardoor kunnen boven de Noordzee forse onweersbuien vormen die deze dagen de kustgebieden aandoen. Vooral het noordwesten is daar gevoelig voor. In het binnenland is het dan vaak juist vriendelijk weer, maar daar worden de nachten opvallend koud met steeds vaker temperaturen rond het vriespunt.

Noordwesten zware buien

Vandaag krijgen de kustprovincies al te maken met enkele buien, terwijl het in het binnenland op een enkele bui na later op de dag droog blijft met flink wat zon. Met 12 tot 14 graden is het nog vrij zacht voor de tijd van het jaar. Komende nacht neemt de harde wind aan zee af en ook in het binnenland wordt het rustig. Tijdens opklaringen kan het lokaal afkoelen tot 2 graden met vorst aan de grond. Ook kan mist ontstaan.

Morgen trekt een storing over en daardoor krijgt het hele land te maken met enkele buien. In het noordoosten blijft het tot de avond droog. In het binnenland blijft het bij enkele lichte buien, maar dicht bij zee kunnen buien fors worden met onweer en hagel. Ook bewegen de buien steeds langzamer, waardoor in het noordwesten meer dan 30 millimeter kan vallen. Zelfs een uitschieter richting 50 mm is niet uitgesloten, al zou het ook kunnen dat de aller zwaarste buien net boven de Noordzee blijven hangen. Met een graad of 10 is het fris.

Regelmatig vorst

Morgenavond verdwijnen de buien landinwaarts en kan het snel afkoelen richting het vriespunt. Op plekken waar het breed opklaart zou de temperatuur kunnen dalen tot -2 graden en aan de grond vriest het op grote schaal. Omdat er weinig wind staat ontstaat ook gemakkelijk mist. In de kustgebieden en waar veel bewolking voorkomt is het minder koud.

Woensdag en donderdag is aan zee nog steeds kans op (onweers)buien, terwijl het in het binnenland droog is met een afwisseling van zon en wolkenvelden. Wel kan in de nacht naar donderdag mist en lage bewolking ontstaan die moeizaam oplost donderdag. En ook dan kan de temperatuur op sommige plekken weer onder het vriespunt zakken. Overdag is het in grijze gebieden hooguit een graad of 8.

Typisch novemberweer

Vanaf vrijdag wordt ons weer bepaald door hogedrukgebieden. Het blijft lange tijd zo goed als droog. De wind houdt zich kalm en daardoor kan het regelmatig tot vorst komen als het ’s nachts even goed opklaart. Ook mist en lage bewolking liggen op de loer, waardoor het overdag lang kil kan zijn. Het wordt dan een graad of 11, maar in grijze gebieden kan het flink kouder blijven. Typisch novemberweer dus.

Vorst in november heel normaal

De officiële weerstations in Drenthe, Overijssel, Gelderland, Brabant en Limburg hebben gemiddeld genomen eind oktober voor het eerst vorst. De eerste vorst van het najaar ergens in ons land wordt gemiddeld op 21 oktober gemeten en weerstation Twenthe is vaak de eerste. Normaal vriest het daar in oktober al 3 keer. In de duinkommen, vlakbij zee, staan geen officiële weerstations, maar komt het meestal ook al tot vorst in oktober. De eerste lokale vorst viel dit najaar al op 16 oktober, met in Twenthe -0,5 en in Ell (Limburg) -0,6 graden. Tot nu toe bleef het bij deze ene nacht.

In het westen, midden en noorden valt de eerste vorst normaal gesproken in de eerste helft van november. Zo is de gemiddelde datum voor De Bilt in het huidige klimaat 2 november. De weerstations aan de kust hebben hun eerste vorst pas later in november of pas na Sinterklaas. Zo moet Vlieland gemiddeld wachten tot 8 december en in Vlissingen valt de eerste vorst pas op 12 december. Vlissingen is het enige weerstation waarin wel eens een winterseizoen vorstvrij is verlopen en dat komt in het opwarmende klimaat steeds vaker voor. Afgelopen 31 januari kwam de temperatuur in Vlissingen voor het eerst in bijna 2 jaar weer onder nul! Ook de winter van 2014 verliep vorstloos in de Zeeuwse badplaats, iets wat daarvoor altijd als onmogelijk werd gezien in ons oude klimaat.

Normaal eind november regionaal al 10 keer vorst

In een gemiddelde herfst loopt de vorstteller snel op in de herfst. Zo telt een gemiddelde november in het oosten 7 nachten met vorst, pakken we oktober erbij dan staat de teller eind november op 10 keer vorst. Komende week zou de teller snel kunnen oplopen als alles meezit, want tijdens opklaringen kan het makkelijk een klein beetje vriezen. Mogelijk zit bijvoorbeeld weerstation Twenthe volgende week op 5 nachten met vorst.

De Bilt wacht nog steeds op de eerste officiële vorst. In een normale herfst (september-november) vriest het daar 6 keer. De herfst van 1920 telde een recordaantal van 31 nachten met vorst op het hoofdstation. Eelde pakte maar liefst 36 nachten met vorst. In 1970, 1984, 2000 en 2006 bracht de herfst helemaal geen officiële vorstdagen.