Is zo'n koude april nu leuk of niet?
Of het nou leuk is of niet om dit mee te maken, daarover zijn de meningen duidelijk verdeeld, maar een feit is dat de natuur dit voorjaar maar tergend langzaam op gang komt. We maken iets mee dat 50 jaar geleden normaal was, zo stelt bioloog Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit op de site Nature Today. In de huidige tijd komt het erop neer dat de natuur 3 tot 4 weken achter ligt op die van vorig jaar. En dat terwijl de start juist zo voortvarend verliep.Zo waren de hazelaars en de sneeuwklokjes dit jaar, door het zachte weer waarmee de winter begon, extreem vroeg, de sneeuwklokjes zelfs 4 weken eerder dan normaal. Ook veel fruitbomen, zoals de appelboom, stonden al op het punt om in bloei te komen toen de aprilkou kwam. En is alles min of meer in de wachtstand werd gezet. Vanaf dat moment ging het allemaal in slow-motion.
Eerste helft april 3,5 graden te koud
De eerste helft van april liet een gemiddelde temperatuur van 5,2 graden zien en was daarmee 3,5 graden kouder dan normaal. Vijftig jaar geleden kwam zo’n temperatuur in de eerste twee weken van april nog eens in de 2 a 3 jaar voor, zo becijfert het KNMI op zijn site. Inmiddels is de kans dat zoiets gebeurt teruggelopen tot eens in de 60 jaar. Wat dat betreft, geeft de aprilmaand ons dit jaar een bijzonder kijkje in het verleden, toen dit alles dus een stuk normaler was.
Ook voor de natuur is het een bijzondere gewaarwording. Omdat tegenwoordig het meeste eerder begint te groeien, is het de vraag wat al die vorstnachten (op sommige plekken wel 8 of 9 op rij) met die prille groei hebben gedaan. Zijn de fruitbomen, die al zo lang in bloei wilden komen, ook echt beschadigd? De tijd zal het leren. Is het gunstig voor de weidevogels dat het langer duurt voordat de boeren de eerste snede aan gras van het land halen? Tellingen, later dit jaar zullen het moeten uitwijzen. En hoe gaat het met droogte nu de natuur pas later veel water nodig heeft?
Vanaf woensdag opnieuw koud
Het is vandaag en morgen tijdelijk warmer en de verschillen met de geldende normaal zullen even iets kleiner worden, maar vanaf woensdag staat een terugkeer van de kou op het programma. En als we de kaarten van het leidende Europese model mogen geloven, komt aan die kou richting het einde van de grasmaand vervolgens geen einde meer. Daarmee wordt de deur geopend voor een uniek hoogstandje van april, zeker omdat juist dit de maand is die de afgelopen 30 jaar zo is opgewarmd. Met zo’n 1,9 graden ten opzichte van de daarvoor geldende normaal.
Op basis van de verwachtingen van dit moment, zou april op een gemiddelde temperatuur van 6,5 graden afstevenen, tegen 9,9 graden normaal. Een verschil van 3,4 graden en goed voor een 13e of 14e plaats op de lijst van koudste aprilmaanden. Dat lijkt niet heel indrukwekkend, maar is dat wel. Dood eenvoudig omdat dit de maand is waarin de klimaatverandering het hardst heeft toegeslagen. En juist dan is het erg moeilijk om nog zo’n koude maand als deze af te leveren.
Is dit nou leuk of niet?
Zoals al aangegeven, lopen de meningen over de vraag of dit leuk is of niet sterk uiteen. Mensen van boven de 50 zullen dit jaar vaker aan hun jonge jaren terugdenken, toen aprilmaanden als deze veel vaker voorkwamen. Ze zullen iets herkennen van het klimaat van toen dat niet meer is en waarvan ze eigenlijk al afscheid hadden genomen. Vergelijkbaar met het gevoel dat velen van hen ook tijdens de vorstperiode in februari hadden. Die om die reden nog wel een weekje langer had mogen duren en wat al te snel door de realiteit van tegenwoordig werd opgevolgd. Namelijk een week waarin het zo warm werd dat weer alle temperatuurrecords aan diggelen gingen.
Voor de jongeren onder ons is het weer van deze aprilmaand misschien wel een hinderlijke onderbreking van het uiterst zomerse beeld dat zij van de grasmaand hebben, gevoed door al die warme, droge en zonnige aprilmaanden die we in het recente verleden hebben meegemaakt. De kou van dit jaar zal bij hen wellicht harder aankomen, evenals de aanblik van de natuur, waarin aan hele bospercelen eigenlijk nog niet te zien is dat we ons al in het voorjaar bevinden.
Veel weerliefhebbers houden hiervan
De vraag is nu of het bijzonder genoeg is om van te genieten. Veel weerliefhebbers zullen die vraag volmondig met ja beantwoorden. Weer is bijzonder als het zich, op het moment dat het optreedt, bijna nooit voordoet. Voor kou in april is dat inmiddels zeker aan de orde. Het is ook bijzonder om de natuur dit jaar zo traag te zien uitlopen, helemaal als je weet dat het veel snellere uitlopen van de voorgaande jaren voor allerlei onderdelen ervan grote uitdagingen met zich mee heeft gebracht. Gaat ook dit de komende maanden dan anders? Misschien levert het wel een mooi inkijkje op.
En het wordt vanzelf warm…
En voor diegenen die ervan balen dat het niet nu al warm is: in Nederland wordt het tegenwoordig vanzelf wam. Kijk maar naar februari, toen de vorstperiode (die een week te kort duurde) nog geen twee weken later door een uitgesproken week met lenteweer gevolgd werd, met temperaturen die – ook in februari – al bijna 20 graden aantikten. Of die laatste dag van maart, toen het met veel zon in het zuiden al 26 graden werd. Geduldig zijn dus, het komt vanzelf. In de tussentijd: verwonder je over al het bijzondere dat nu te zien is. Dikke kans dat je het later nooit meer meemaakt in april.