Foto gemaakt door Wikipedia - Een oase met bomen in de Sahara.
Foto gemaakt door WikipediaEen oase met bomen in de Sahara.
Nu

In de Sahara staan heel veel bomen

Bomen spelen een belangrijke rol in het klimaatsysteem op aarde. Zo onttrekken ze CO2 aan de lucht en zijn ze belangrijk bij het vasthouden van water en het voorkomen van erosie. Ook helpen bomen mee de temperaturen ten tijde van hitte binnen de perken te houden.

Dat de hoeveelheid bos op aarde in veel gebieden afneemt, is een bekend gegeven, maar hoe dat precies verloopt, was tot nu toe lang niet overal goed te volgen. Ook hadden wetenschappers tot voor kort eigenlijk geen idee van hoeveel bomen er precies op aarde zijn. En: hoeveel bomen staan er eigenlijk in een woestijn als de Sahara? Dat blijken er meer te zijn dan je zo zou denken.

Onderzoekers van de Universiteit van Kopenhagen waren verbaasd over hoeveel bomen er in de Sahara nog waren, toen ze een gebied ter grootte van ongeveer 10 procent van de woestijn onderzochten. Daar waar je nauwelijks bomen zou verwachten, stonden er een paar honderd miljoen. Toen de hele Sahara en ook een gebied ten zuiden ervan met behulp van satellietgegevens en zelflerende algoritmes in kaart waren gebracht, bleken er 1,8 miljard bomen te staan.

Het totaal aantal bomen op aarde

De laatste keer dat een poging is gedaan om het totaal aantal bomen op aarde in beeld te krijgen, was in 2015. Een team dat toen onderzoek deed, kwam op een aantal van 3 biljoen uit (een 3 met 12 nullen, ofwel een miljoen keer drie miljoen), veel meer dan de 400 miljard bomen die in 2009 werden geteld. Toch zijn onderzoekers nog steeds niet tevreden. Het moet preciezer kunnen.

Ook in het volgen van ontbossing zijn nu stappen gemaakt. Wageningse wetenschappers hebben een alarmsysteem ontwikkeld waarmee ontbossing in tropische regenwouden vrijwel direct aan het licht komt. Met het RADD (Radar for Detecting Deforestation) kunnen handhavers in Afrikaanse landen veel sneller en beter ingrijpen dan tot nu toe mogelijk was. Dat is belangrijk, zegt onderzoeker Johannes Reiche, want door illegale ontbossing verdwijnen veel dieren- en plantensoorten voorgoed van de wereld.

Ontbossing in Afrika lastig te volgen

In Afrika verdwijnt elk jaar ruim 800.000 hectare bos. Dat is net zoveel als een vijfde deel van Nederland. Tot nu toe was handhaving heel moeilijk, ook al omdat het boven de Afrikaanse regenwouden zoals in Congo en Gabon bijna altijd bewolkt is. Dan is op luchtbeelden niets te zien. Daarnaast hebben lokale overheden niet voldoende mensen om overal toezicht te houden.

Het Wageningse systeem maakt nu gebruik van radarbeelden die via een satelliet worden verzameld. De data zijn voor iedereen gratis in te zien via de internationale bossenwaakhond Global Forest Watch. "Rangers in nationale parken in Afrika krijgen een ontbossingsalarm op hun mobiele telefoon en kunnen dan meteen naar de juiste plek reizen. Een heel hoog percentage van de houtkap in Afrika is illegaal", aldus Reiche. Ook natuurbeschermingsorganisaties als het Wereld Natuur Fonds WWF en Greenpeace kunnen samen met plaatselijke organisaties meteen aan de slag. De beelden van het RADD zijn tot op 10 meter hoogte en breedte nauwkeurig.

Systeem wordt wereldwijd gemaakt

De onderzoeksgroep van Reiche gaat het RADD uitbreiden totdat het wereldwijd te gebruiken is. In Afrika wordt vaak illegaal gekapt door plaatselijke inwoners, aldus Reiche, maar bijvoorbeeld in Zuid-Amerika en Indonesië verdwijnen enorme stukken jungle om plaats te maken voor bijvoorbeeld een sojaplantage. Reiche: "De beelden die RADD maakt blijven via Google voorgoed bewaard. Een ontbosser kan achteraf nooit meer zeggen dat er niet is gekapt. Dat werkt hopelijk afschrikwekkend en gaat corruptie tegen."

ANP/Weer.nl

Reinout van den BornChef Redactie