Foto gemaakt door Pixabay
Foto gemaakt door Pixabay
Nu

Help egels naar hun winterslaap

Zie je in deze tijd weer egels door de tuin scharrelen? Dat kan kloppen: ze zijn druk met de voorbereiding van hun winterslaap. Je kunt ze een handje helpen.

Egels komen in heel Nederland voor en je hebt ze vast wel eens rond zien lopen in een tuin of in een park. Overdag zie je ze niet vaak, dan liggen ze te slapen op een verborgen plekje. Maar als het donker is gaan ze op zoek naar voedsel. Vooral in de herfst zijn ze erg actief. Tijdens zo’n nachtelijk tochtje leggen ze zo een paar kilometer af.

Lekker dik

In de winter, zo ongeveer van november tot april, houdt de egel een winterslaap. Hun lichaamstemperatuur daalt dan flink en gedurende die tijd neemt hun lichaamsgewicht met wel 30% af. Het is dus belangrijk om lekker dik de winterslaap te beginnen. Daarom moeten ze in de herfst veel meer eten en zijn ze dus continu voedsel aan het zoeken. Het liefst eten ze kleine dieren als rupsen, kevers, wormen en slakken. Maar ook paddenstoelen en bessen staan soms op het menu. Als er genoeg voedsel is, kunnen ze zich prima redden.

Vijanden

Toch gaat het de laatste jaren niet zo goed met de egel in ons land. Ondanks dat de egel een wettelijk beschermde diersoort is, is de populatie in de laatste decennia ongeveer gehalveerd. De belangrijkste reden is het verdwijnen van hun leefomgeving, bijvoorbeeld door bebouwing. Ook het telkens maaien van perken en velden is niet goed voor de egel. Soms vallen ze in putten, en ook het verkeer is natuurlijk een grote vijand. Er worden per jaar maar liefst 135.000 egels doodgereden.

Droogte

Ook het weer lijkt een directe invloed te hebben op de egelpopulatie. Uit onderzoek is gebleken dat er in de extreem droge jaren die we net achter de rug hebben, er opvallend minder egels zijn gesignaleerd. De reden daarvoor lijkt niet ingewikkeld: veel dieren die de egel eet, kunnen daar ook niet goed tegen. Slakken, wormen en ook paddenstoelen houden juist van veel nattigheid. En hoe minder voedsel er is, hoe minder egels.

Blaadjes

Er is gelukkig van alles te doen om de egel een handje te helpen. Je kunt bijvoorbeeld van je eigen tuin al een waar egelparadijs maken. Het eerste wat je daarvoor kunt doen: helemaal niets! Misschien heb je de neiging om alle gevallen blaadjes en takken op te ruimen en aan te harken, maar laat ze gewoon lekker liggen. Of maak er een ‘rommelhoekje’ van, waarin egels en al die andere diertjes lekker in kunnen scharrelen of slapen.

Hutje

Je kunt ook een speciaal plekje maken waar de egel de winter in kan doorbrengen. Met een paar tegels, oude planken of takken maak je al snel een fijn egelhutje in een hoekje van de tuin. Zorg voor een smalle ingang, dek het geheel toe met bladeren en voor je het weet heb je een gezellige logee deze winter. Er zijn ook speciale egelhuisjes te koop, maar let wel goed op; sommige modellen die op de markt zijn, zijn helemaal niet geschikt voor egels.

Schuttingen en vijvers

Andere dingen die je kunt doen: zorg dat je tuin toegankelijk is en niet hermetisch afgesloten met schuttingen. Maak anders een gaatje aan de onderkant. Op sommige plekken in het land hebben buren dat met z’n allen gedaan, en zo samen een ‘egelsnelweg’ aangelegd.

Als je een vijver hebt: egels vallen daar nog wel eens in. Ze kunnen zwemmen, maar vaak komen ze er niet meer uit en dan verdrinken ze alsnog. Maak dus een ‘trappetje’ of leg iets neer waarmee ze weer uit de vijver kunnen komen.

En verder: laat egels vooral lekker met rust. Neem ze zeker niet zo maar mee, ook niet als je denkt dat er iets mis is. Bel eerst even een egelstichting of -opvang om te checken of het wel nodig is. En: geef ze in elk geval geen melk, want daar krijgen ze diarree van.

Dorien BouwmanMediameteoroloog