Een ode aan de Nederlandse sneeuw

Afgelopen maandag was de eerste aflevering, waarin de storm van 25 januari 1990 centraal stond met indrukwekkende ooggetuigenverslagen. Vandaag legden we onze waarnemers de vraag voor wat hun mooiste sneeuwherinnering was. En ook op die vraag kregen we mooie verhalen terug, die in het filmpje bij dit verhaal terug te kijken zijn. Het is een mooi filmpje, zeker de moeite van het kijken waard. Eigenlijk is het een mooie ode aan alle sneeuw in Nederland.

Warm plekje

Ook al is sneeuw een koud fenomeen, de meeste Nederlanders hebben er een warm plekje voor, zo bleek twee weken geleden op zaterdagavond 16 januari. Voor het eerst in bijna twee jaar tijd trok weer eens een volledige sneeuwzone over het land naar het oosten. Bijna overal werd het een tijdje wit. De avondklok was er nog niet en, ondanks dat het grootste deel van de sneeuw in het donker viel, trokken veel mensen naar buiten om er razendsnel van te genieten. Sleeën, sneeuwballen gooien, sneeuwpoppen bouwen, of gewoon een rondje om door de sneeuw. Alles werd gedaan.

Sneeuw in Nederland is iets speciaals. De meeste mensen hebben er herinneringen aan en kunnen er niet zelden ook een datum bij noemen. Vaak komen dan de ‘usual suspects’ naar boven en in het filmpje bij dit verhaal is dat niet anders. Zo vertelt Robbert Rosdorff uit ’t Veld over de passage van het polar low daar, op 2 januari 1979. Dat was een legendarische dag als het om sneeuw gaat. Bij hem ging het zo hard dat je in combinatie met de wind bijna geen hand voor ogen meer kon zien.

Sneeuwstorm februari 1979

Geert Molema uit Delfzijl vertelt over de sneeuwstorm van 13 en 14 februari 1979, die in zijn regio al een dag eerder begon dan op de meeste andere plaatsen in Nederland. Ook die sneeuwsituatie is een tot een gebeurtenis met epische proporties in de Nederlandse weergeschiedenis uitgegroeid. Kijk de vele filmpjes die er op Youtube over terug te vinden zijn er maar eens rustig op na. Zoiets is in Nederland sindsdien gewoon niet meer voorgekomen. Het zal altijd een monument blijven.

Toch komen ook 2 sneeuwsituaties uit het meer recente verleden voorbij, beide uit het jaar 2005. Tjitske Wiebenga uit Heerenveen vertelt over de 42 centimeter sneeuw die op 2 maart van dat jaar in haar omgeving viel. Op sommige andere plaatsen in een smalle strook over het noorden van het land viel toen in 12 uur tijd zelfs meer dan een halve meter, een voor Nederlandse begrippen unieke hoeveelheid. In de nacht erna vroor het in Marknesse 20,7 graden, het maartrecord.

De sneeuw van 25 november 2005

Het jaar 2005 herbergde ook een tweede, monumentale sneeuwsituatie, namelijk die van 25 november 2005 die eigenlijk zomaar uit de lucht kwam vallen. Dit keer werden vooral het midden en oosten van het land getroffen. Op delen van de Veluwe kwam in de loop van de dag een pak van rond 40 centimeter aan zware, natte sneeuw omlaag. Veel bomen bezweken onder de druk ervan. Verder ontstond een compleet verkeersinfarct. Erwin Lankheet uit Haaksbergen vertelt over hoe hoogspanningsdraden bij hem braken onder de druk van de sneeuw. En over hoe in de loop van de dag voor steeds meer daken gevreesd werd. Sommige stortten uiteindelijk ook echt in.

Thieu Smeets uit Montfort komt met een onbekendere sneeuwsituatie op de proppen, namelijk de sneeuw die zijn omgeving in de kerstnacht van 1964 in twee uur tijd wit kleurde. Toen ze er met z’n alleen de mis in gingen, was het nog groen buiten de deur, vertelt hij. Toen ze 2 uur later weer buiten kwamen, lag er 5 centimeter sneeuw. Een mooier kerstcadeau kon hij zich toen niet wensen.

Het eerste, maagdelijke wit

Sneeuw is zo bijzonder, omdat het bijna nooit meer valt in Nederland. Omdat de wereld er een gedaanteverwisseling door ondergaat. Niets is zo mooi als dat eerste, maagdelijke wit, vlak nadat een dikke laag sneeuw is gevallen, met temperaturen onder nul. De stilte om je heen als de ochtend daagt en een mistbank vlucht voor de steeds blauwer wordende lucht. Als je dan de eerste bent die sporen trekt door de nieuwe sneeuw, kan bijna niemand je gelukkiger maken.

Hoe fijn is het niet als het begint te sneeuwen en je weet dat de sneeuw die valt een aantal dagen zal blijven liggen, omdat er geen dooi maar vorst op de vlokken volgt. De rustige cadans van de vlokken die uit de lucht omlaag komen, een windvlaag die wat stuifsneeuw van de daken blaast. Of in open gebieden de stuifsneeuw die kleine duintjes vormt, en die ook overdag als de zon schijnt door kan gaan in de koude wind, zoals het zand over het strand stuift als het daar waait.

Blijven genieten

Sneeuw biedt plezier voor iedereen, voor jong en oud. Of het nou om sneeuwballen gooien gaat, het bouwen van sneeuwpoppen of nog indrukwekkendere creaties. Het enige nadeel is, dat het in Nederland steeds minder vaak voorkomt en dat je r natuurlijk ook de nodige overlast van kunt ondervinden, op allerlei manieren ook. Toch moeten we er vooral van blijven genieten op de momenten dat het nog kan. En onze herinneringen van dan een mooie plek geven. Wat betreft, is onze bijdrage van vandaag ook een beetje een ode aan alle sneeuw in Nederland.