Droogte slaat vaker toe in nieuwe klimaat
Naast een flinke stijging in de temperatuur en het aantal zonuren, zien we in het nieuwe klimaat ook steeds vaker droogte voorkomen in ons land. Vanaf 1 januari 2021 vergelijken we ons huidige weer met de nieuwe klimaatperiode die loopt van 1991 tot en met 2020. Vergeleken met het oude klimaat (1981 t/m 2010) is het weliswaar wat natter, maar het regent iets minder vaak en door meer zonuren en hogere temperaturen verdampt veel meer vocht.Door de combinatie van meer zonuren en hogere temperaturen zien we de verdamping deze eeuw flink toenemen en daardoor kan het neerslagtekort verder oplopen, ondanks dat er iets meer neerslag valt dan tien jaar geleden. De hoeveelheid neerslag die we jaarlijks gemiddeld over het land meten is in tien jaar tijd iets gestegen van 838 mm naar 853 mm. Dit is een gemiddelde van dertien officiële KNMI-neerslagstations die al sinds 1906 verspreid over het land staan opgesteld. Van deze locaties wordt ook de landelijke hoeveelheid verdamping berekend.
Winter en zomer natter, lente veel droger
Opvallend is dat de wintermaanden december en februari flink natter zijn geworden in tien jaar tijd. Januari is gelijk gebleven, waardoor de winter in de periode 1991 t/m 2020 gemiddeld 12 mm natter is vergeleken met de klimaatperiode van 1981 t/m 2010. De winters verlopen tegenwoordig vaak buitengewoon zacht en zachte lucht kan meer vocht bevatten dan koude lucht. Daardoor valt in de huidige winters meer neerslag en deze neerslag is vaak in de vorm van regen. Het aantal sneeuwdagen is in tien jaar tijd gedaald van 24 naar 20 en het aantal witte dagen daalt van 13 naar 10. De gemiddelde neerslagduur stijgt van 208 naar 218 uren.
In het voorjaar is het juist 13 mm droger geworden en ook de neerslagduur is gedaald van 152 naar 135 uren. In de zomer stijgt de hoeveelheid neerslag juist met 14 mm, maar het aantal uren met neerslag stijgt nauwelijks van 117 naar 120. We zien dat er vaker stortbuien voorkomen, er valt meer neerslag in kortere tijd. Ook in de herfst regent het harder dan tien jaar geleden, het gemiddeld aantal uren met neerslag daalt van 183 naar 177 uren, maar de hoeveelheid neerslag blijft hetzelfde. Mogelijk heeft dit te maken met het warmere water van de Noordzee. Daardoor komen in de kustgebieden vaker zware buien voor in het najaar. In het binnenland is juist een lichte afname van de hoeveelheid neerslag in de herfst te zien.
Over het hele jaar zien we een kleine afname in het aantal neerslaguren, van 661 naar 650 uren. De hoeveelheid neerslag stijgt juist met 15 mm.
Veel meer verdamping
In het oude klimaat verdampte jaarlijks gemiddeld over het land 574 mm. In de nieuwe klimaatperiode van 1991 t/m 2020 is dit gemiddelde met 25 mm gestegen naar 599 mm. Sinds het begin van de neerslag- en verdampingsmetingen in 1906 is er nog nooit zo’n sterke stijging waargenomen over tien jaar tijd. Dit heeft alles te maken met een stijging van de temperatuur en het aantal zonuren. Elke maand verdampt meer vocht dan tien jaar geleden.
De helft van de top-10 jaren met de meeste verdamping stamt uit deze eeuw. Op nummer 1 staat 2018 met 682 mm verdamping. Op een tweede plek staat 2020 met 663 mm en in 1959 verdampte 658 mm.
Het maximaal landelijk neerslagtekort (gemiddelde over 30 jaar) is in tien jaar tijd gestegen van 153 naar 160 mm en in de top-10 grootste neerslagtekorten ooit vinden we uit deze eeuw 2003, 2018 en 2020. Toch kwam extreme droogte in de vorige eeuw ook eens in de 25 jaar voor. In de periode 1911 t/m 1960 lag het maximaal landelijk neerslagtekort met circa 165 mm hoger dan in het huidige klimaat. De verwachting is dat we in de loop van deze eeuw ruim boven deze waarde uitkomen, omdat het aantal zonuren en de temperatuur verder stijgen. Ondanks het zwaarder worden van de buien ligt droogte sneller op de loer.
