Afkalven Brunt-ijsplaat is natuurlijk proces
Al 35 jaar zit er vanuit het zuiden een enorme scheur in de zogeheten Brunt-ijsplaat, maar pas in 2012 begon die scheur ineens flink te groeien. Het werd een scheur van ongeveer 55 kilometer lang. Eind 2016 werd een tweede scheur ontdekt en ook deze was ruim 60 kilometer lang. Er zat nog maar een paar kilometer tussen de twee scheuren. Als ze uiteindelijk bij elkaar zouden komen, zou een deel van de ijsplaat afbreken, de vraag was alleen nog wanneer. November vorig jaar werd weer een nieuwe, razendsnel groeiende scheur ontdekt en afgelopen vrijdag is er een ijsplaat met een oppervlakte van ruim 1200 vierkante kilometer, iets kleiner dan de provincie Utrecht, definitief afgebroken.Het afkalven van deze ijsberg is onderdeel van een natuurlijke cyclus en wordt niet perse in verband gebracht met klimaatverandering. De scheuren waren al lange tijd in het ijs aanwezig en het moment van afbreken zou onvermijdelijk een keertje komen. Toch houden onderzoekers dit proces wel goed in de gaten, want de laatste jaren breken wel relatief vaker ijsplaten af van Antarctica of de Zuidpool.
Natuurlijk proces
Het afkalven van ijsplaten, een grote drijvende ijsvlakte die vastzit aan het land, is een natuurlijk proces van groei en verval aan de rand van de ijskappen. Zo’n ijsplaat wordt constant gevoed door stromend gletsjerijs en terwijl het ijs van het land naar zee stroomt, worden de plateaus die het verst van de kust verwijderd zijn dunner. Ze worden daardoor vatbaarder voor scheuren, waarna het risico op afbreken toeneemt.
Onderzoeksstation Halley
Uit historische kaarten uit 1915 blijkt dat het afkalven van Brunt-ijsplaat vroeger ook al voorkwam. In die tijd was de ijsplaat nog erg groot, maar toen er in de jaren vijftig een onderzoeksstation op de ijsplaat werd opgericht, bleek het geheel ineens een stuk kleiner. Ergens na 1915 moet er dus al een keer een stuk van deze ijsplaat afgebroken zijn. Vanwege de onvoorspelbare veranderingen in het ijs de laatste jaren, is het station Halley al meerdere keren verplaatst. Ook werd het onderzoeksstation al meerdere keren gesloten, omdat onderzoekers de situatie niet helemaal vertrouwden. Halverwege februari heeft een team van 12 onderzoekers de ijsplaat verlaten en het station is nu gesloten voor de Antarctische winter.
LarsenC-ijsplaat
Om meerdere plekken op de Zuidpool kalven wel eens ijsplaten of ijsbergen af. In 2017 brak er een ijsberg van bijna 6000 vierkante kilometer van de LarsenC-ijsplaat af. Het geheel woog meer dan een biljoen ton en dreef uiteindelijk de open zee op. De ijsberg, A68 genaamd, werd lange tijd gezien als bedreiging voor het sub-Antarctische eiland Zuid-Georgië, waar veel zeehonden en pinguïns leven. Zou de ijsplaat daar namelijk in de ondieper wateren vastlopen en verder afbrokkelen, zou er veel zoet smeltwater in de omringende oceaan terecht komen, wat het ecosysteem zou kunnen schaden. Gelukkig brak de enorme ijsplaat al voortijd uit elkaar, waardoor het gevaar geweken was.
Bestemming nog onbekend
Waar de enorme Brunt-ijsplaat naartoe gaat bewegen is nog niet duidelijk. De eerdergenoemde ijsplaat A68 dreef toen ter tijd nog een paar jaar op dezelfde plek, voordat het geheel het ruime sop koos. Het vele zeeijs in de omringende wateren hield de ijsplaat toen nog lange tijd op zijn plek.
