Foto gemaakt door Jolanda Bakker - Zevenhuizen
Foto gemaakt door Jolanda BakkerZevenhuizen
Nu

Waarom willen we zon (en waar kunnen we die vinden)?

De herfst is los, daar twijfelt intussen niemand meer aan. Nattigheid, grijzigheid, de eerste storm is alweer geweest - de zon komt er niet veel aan te pas. En dat terwijl we die toch echt hard nodig hebben. Want van de zon word je blij. Toch?

Erg opbeurend klinken de weerberichten misschien niet, maar toch zijn veel mensen juist dol op de herfst. Vorige week hielden we een kleine poll: heb je zin in herfstweer, of heb je liever zomer? De stemmen waren bijna gelijk. Ongeveer 47% van de mensen gaven aan de herfst juist heerlijk te vinden. Slechts iets meer dan de helft had liever nog even zomer gehad. Toch verrassend, zo’n uitslag. Al moeten we erbij vermelden dat het echte herfstweer op dat moment nog moest komen. Wellicht is de stemming na een paar grijze, natte dag(del)en al anders?

Vitamine D

Want over stemming gesproken: uit allerlei onderzoek blijkt dat wij mensen nu eenmaal blij worden van de zon. Dat is niet alleen psychologisch, maar ook biologisch. Dat zonlicht nodig is om vitamine D aan te maken, is je waarschijnlijk bekend. Die vitamine D is dan weer nodig voor sterke botten, een goede werking van je spieren, je immuunsysteem, en er worden nog veel meer voordelen aan toegeschreven. De temperatuur is daar overigens niet belangrijk bij; de zonkracht heeft wel invloed.

Serotonine

Maar de zon doet nog meer in ons lijf. Onder invloed van zonlicht maakt je lichaam ook de gelukshormonen endorfine en serotonine aan. Die zorgen ervoor dat je je blijer voelt. Dat werkt heel direct: onderzoekers hebben geconstateerd dat je maar een paar minuten in de zon hoeft te staan om al een piek in die waarden te zien. De aanmaak van deze stofjes krijgt direct een boost, en je kunt je dus al heel snel beter voelen. Dat is ook de reden dat mensen die van nature minder serotonine aanmaken en vaak in de donkere maanden van het jaar wat somberder kunnen zijn, baat kunnen hebben bij lichttherapie.

Hoe warmer hoe blijer?

Ook de psychologische kant van zonneschijn is vaak onderzocht. Ongetwijfeld hangt dat nauw samen met de puur biologische zaken, maar er zijn ook andere factoren. Het gaat te ver om te zeggen dat de stemming van de mens afhankelijk is van het weer; er zijn genoeg onderzoeken geweest waaruit dat helemaal niet blijkt. Maar er is er ook een onderzoek waarin een direct verband gevonden werd tussen de temperatuur en de mate waarin mensen zich gelukkig voelen. Hoe hoger de temperatuur, hoe blijer mensen worden. Tot op zekere hoogte uiteraard; ergens tussen de 20 en 25 graden begint dat effect al weer af te zwakken. Rond die temperaturen begint het aantal 'zomerhaters' weer flink toe te nemen.

Juiste toon

De oorzaken van de blije gevoel waren breder dan de biologische effecten die hierboven al genoemd werden. Het is ook niet alleen het simpelweg positieve gevoel dat opgeroepen wordt door een zonnige wereld. "Alles ziet er anders uit als de zon schijnt," zong André van Duin al. Als je in de ochtend naar buiten kijkt en een positief gevoel krijgt, is de toon van je dag al voor een groot deel gezet, blijkt. Een goed begin is misschien wel meer dan het halve werk.

Stapelen

Ook komen mensen bij zonnig weer meer toe aan activiteiten waar ze blij van worden. Dan stapelen de positieve effecten zich op. Die activiteiten brengen ons vaak meer buiten, waardoor onze ‘biologie’ meer kans krijgt, en we bewegen meer, wat ook een positief effect op onze gemoedstoestand heeft. Met het vakantie-effect – ‘nogal wiedes dat mensen blij zijn bij warm en zonnig weer, vaak hebben ze dan vakantie’ – is in dit onderzoek overigens rekening gehouden.

Wat nu

Nou, mooi is dat; heb je hier een hele verhandeling over de geneugten van de zon gelezen, komt er een compleet bewolkte en natte weersverwachting aan? Niet helemaal. In Nederland regent het bijna nooit een hele dag, zei mijn rij-instructrice altijd, en ze heeft tot op de dag van vandaag gelijk. Natuurlijk heeft je beleving van het weer ook een groot psychologisch aspect; als je al drie keer bent natgeregend is het makkelijk om dat uurtje zonneschijn te vergeten. Maar laten we naar de feiten kijken. Dan zien we heus wel wat zonneschijn in de kaarten, al is het soms een beetje een speurtocht.

Komende dagen: overal zon!

Morgen bijvoorbeeld. Het wordt een grotendeels droge woensdag, met overal wel wat ruimte voor de zon. Het noordwesten krijgt dit keer de meeste zonuren. Donderdag kunnen we behoorlijk wat regen verwachten, maar dan is het juist langs de oostgrens waar de dag nog met wat zon kan beginnen. Zaterdag komt de zon overal wel een paar uur aan de beurt, en zondag zit je in het zuidwesten weer het beste voor je shot vitamine D. Vanaf zondag blijft het weliswaar wisselvallig, maar dan zijn ook de zonuren weer wat eerlijker over het land verdeeld. Iedereen komt dus wel aan de beurt. En trouwens, zonlicht is er ook als het regent.

Dus, ga vooral even naar buiten, en zodra je de zon ziet: pak er wat van mee. Dan kun je weer even vrolijk verder.

Dorien BouwmanMediameteoroloog