Warm Noordelijk Halfrond, volgende week ook hier?

De oorzaken zijn verschillend. Zo waait in het zuidoosten van Europa en in het westen van Rusland een zuidelijke wind die warme lucht naar het noorden blaast. Datzelfde geldt voor het oosten van Siberië. Daar speelt verder een rol dat het sneeuwdek, dat zich er normaalgesproken in deze tijd van het jaar opbouwt, nog lang niet compleet is. Wel of geen sneeuw maakt voor de temperaturen in Siberië enorm veel uit.

Ook in Groenland is het een zuidelijke wind die de temperaturen er hoog houdt. Omdat de Groenlandse ijskap zo dik is, zijn het hier vooral de temperaturen in de bovenlucht die van belang zijn. Op het hoogstgelegen onderzoeksstation op het ijs schommelt het kwik nu tussen 20 en 25 graden onder nul, daar waar het de laatste tijd ook al vaak -40 graden is geweest. Het is er dus wel erg koud, maar kou in Groenland kent vele gradaties.

Hogedruk

De veroorzaker van het warme weer in het Poolgebied is een brug van hogedruk tussen een groot hogedrukgebied bij Alaska aan de ene kant en een hogedrukgebied op de Oceaan bij ons aan de andere kant. Bij een hogedrukgebied hoort een relatief warme bovenlucht en ook in het Poolgebied is die erg bepalend voor de grondtemperaturen. Zo schommelt de gemiddelde temperatuur in het gebied binnen de 80ste breedtegraad op dit moment rond -8 graden, daar waar -18 (!) graden in deze tijd van het jaar normaal is.

In het Poolgebied is het overigens niet alleen de warme bovenlucht die de temperaturen er hoog houdt. Ook de ijsbedekking, die samen met die van het jaar 2012 op het laagste niveau voor deze periode ooit ligt, speelt een rol. Nog maar een oppervlakte van rond 4,8 miljoen vierkante kilometer van de Noordelijke IJszee is op dit moment met ijs bedekt, tegen rond 8 miljoen vierkante kilometer normaal. Dat is een verschil van rond 3,2 miljoen vierkante kilometer, ofwel een gebied ter grootte van 1,5 keer de Middellandse Zee. Aan de noordkant van Rusland is er nog helemaal geen ijs, en dat tot een afstand van vele honderden kilometers buiten de kust. Wat voor de sneeuw in Siberië geldt, is van toepassing op het ijs op de Arctische Oceaan. Het verschil in temperaturen tussen de gebieden die wel en die niet met ijs bedekt zijn is enorm. Ook dit is een verklaring voor de warmte.

Grote bochten in straalstroom

We hebben het al eerder verteld, maar de combinatie van de hogedruk boven de Noordpool en het steeds weer ver naar het zuiden afstromen van de koude lucht die er wordt aangemaakt, heeft grote bochten in de straalstroom tot gevolg die in hoge mate bepalend zijn voor het weersverloop op het Noordelijke Halfrond van dit moment. In Nederland bevinden we ons deze week aan de koude kant van één van die bochten, waarin zich boven de Oceaan een hogedrukgebied heeft gevestigd. De wind bij ons waait de komende dagen dan ook uit richtingen tussen noord en oost en vanuit die hoek komt vrij koude lucht onze kant op. Omdat de belangrijkste storingen daarbij voorlopig uit onze buurt blijven, is het op de meeste plaatsen droog. Het weerbeeld bestaat uit een afwisseling van wolken en zon en overdag schommelen de temperaturen rond 11 of 12 graden.

Vanavond en de komende nacht is tijdens opklaringen de planeet Mars mooi te zien die, omdat hij precies tegenover de zon staat, feller is dan normaal. Morgen overdag trekken nieuwe wolkenvelden over het land, maar de regen ervan lijkt in Duitsland te blijven. Bij ons kan ook de zon zich nog even laten zien. Er steekt een vrij stevige noordoostelijke wind op en met temperaturen rond 12 graden is het bijna guur buiten de deur.

Volgende week warmer

Donderdag en ook in het weekend houdt het rustige weer aan. Als het in de nachten eens opklaart, kunnen de temperaturen tot beneden 5 graden dalen en is er kans op vorst aan de grond. Overdag wordt het steeds 11 of 12 graden. Begin volgende week komt vanaf de Oceaan een diepe stormdepressie dichterbij. De wind draait eerst naar oost tot zuidoost en neemt toe. Daarbij is het maandag en dinsdag nog redelijk kil. Vanaf woensdag komt de wind in de zuidhoek terecht en gaan de temperaturen flink omhoog. Het kan dan meerdere dagen achtereen tussen 15 en 18 graden worden. Wolken en de zon wisselen elkaar dan nog steeds af, maar af en toe kan ook een storing met meer wolken, wat regen of een bui passeren.