Enorme vlek op de zon

Na een lange periode min of meer inactief te zijn geweest, begint de zon nu meer en meer wakker te worden. Het zonnevlekkenminimum waarin we ons bevonden, het diepste in meer dan een eeuw tijd, lijkt zo goed als voorbij. Na een lange periode van stilte waren de afgelopen zomer aan het oppervlak van de zon alweer diverse vlekken zichtbaar, allemaal behorend tot de nieuwe cyclus die nummer 25 heeft meegekregen.

Wat zijn zonnevlekken?

Zonnevlekken zijn tijdelijk aanwezige donkere plekken aan het oppervlak van de zon, magnetisch zeer sterk actieve gebieden eigenlijk, die ten opzichte van hun omgeving minder heet zijn. Er zijn vlekken die enkele honderden kilometers in doorsnee zijn, maar ook vlekken die tienduizenden kilometers bemeten.

De nieuwe vlek is een soort archipel grotere en kleinere donkergekleurde plekken op de zon. De archipel heeft een lengte van meer dan honderdduizend kilometer. Op en rond zo’n zonnevlek kunnen zich uitbarstingen van geladen deeltjes voordoen die vervolgens de ruimte in gaan en na enige tijd ook in de aardatmosfeer terecht kunnen komen.

De zon kent perioden met veel en weinig zonnevlekken, die elkaar afwisselen, de zogeheten zonnevlekkencycli. Gedurende de perioden met de meeste zonnevlekken spreken we van een zonnevlekkenmaximum en de perioden met geen of nauwelijks zonnevlekken staan bekend als zonnevlekkenminima. Een zo’n minimum is nu aan het eindigen.

Kans op uitbarstingen neemt toe

Nu er aan het oppervlak van de zon een grote zonnevlek zichtbaar is, neemt dus ook de kans op uitbarstingen toe. De geladen deeltjes die vrijkomen, kunnen, als ze de aardatmosfeer bereiken, op ons deel van de aarde tot noorderlicht leiden. Dat is de afgelopen tijd al meerdere malen gebeurd en een aantal weken geleden was in het noorden van Nederland voor het eerst in heel lange tijd ook weer iets van noorderlicht te zien.

\Wat er kan gebeuren als er een echt actieve vlek aan het oppervlak van de zon actief is, lees je hier, toen de wereld in 1921 door een zonnestorm getroffen werd en iedereen zich angstig afvroeg wat er allemaal aan de hand was.