Door coronacrisis alles net wat extra

Het moest alleen niet zo hard waaien. Het zal veel mensen gisteren vooral in de loop van de middag zijn opgevallen: de oostelijke wind trok er steeds harder aan. Zowel boven land als aan zee werd regelmatig een windkracht 6 bereikt, hier en daar dichtbij de kust en in het Waddengebied zelfs af en toe een windkracht 7. Wat opviel was hoe vlagerig de wind was. Het ene moment dacht je dat het best ging, het andere moment haalde de wind even flink uit. Ook het verkeer op de weg kon daar soms een moment last van hebben.

Luchtdrukverschil

De sterke oostelijke wind wordt veroorzaakt door het relatief grote luchtdrukverschil dat zich boven Nederland heeft opgebouwd tussen een hogedrukgebied boven de Noordzee en Scandinavië en lagedrukgebieden boven het zuiden van Europa. Zo bedroeg de luchtdruk op Terschelling vanochtend om 7.40 uur 1023,6 hPa (mbar) en in Maastricht op datzelfde moment 1015,8 hPa (mbar). Een verschil van bijna 8 hPa (mbar). Op dit moment is zo’n drukverschil goed voor ongeveer een windkracht 6 of 7, een beetje afhankelijk van bij voorbeeld de temperatuur op de plaats waar je je bevindt.

Eigenlijk kun je zeggen dat hoe lager de temperatuur aan de grond is, hoe meer de potentiële wind daar wordt geremd. Dat komt doordat koude lucht relatief zwaar is en meer wrijving ondervindt van de bodem eronder. Dat effect is op het land natuurlijk sterker dan boven grote wateroppervlakten, zoals het IJsselmeer en de Noordzee. Daar waait het in het algemeen dan ook harder dan boven land.

Voorjaar bijzonder

Nu is er in het voorjaar is er iets bijzonders aan de hand, zeker als er een oostelijke wind waait en het zonnig is. Op het land zorgt de fel schijnende zon er dan voor dat de temperaturen snel omhoog gaan. Is het aan het begin van de dag een graad of 6, in de middag kan het wel 20 graden zijn. Dit betekent dat de weerstand die de wind boven land in de middag ondervindt een stuk kleiner is dan die aan het begin van de dag. De wind neemt dus toe. Boven de nog koude zee en op het IJsselmeer gaat dat oplopen van de temperatuur een stuk lastiger. Daar ondervindt de wind ’s middags dus relatief veel weerstand.

Het gevolg is dat windsnelheid op het land overdag steeds verder naar die op zee toe kruipt. Je krijgt dan in het binnenland de sensatie dat het echt hard waait. Bovendien wordt de wind door de thermiek, die bij de oplopende temperaturen hoort, sterk vlagerig. Beide dingen gebeurden gisteren. Er horen bijzondere fenomenen bij. Omdat de gewassen op de meeste landerijen nog niet of nauwelijks zijn opgekomen, kan de wind bij voorbeeld plaatselijk stofstormpjes veroorzaken. Vooral in Drenthe en op de kleigronden in het noordoosten van Groningen lukte dat de afgelopen dagen al enkele keren bijzonder goed.

De boot naar Ameland

Er zijn ook andere gevolgen van de sterke wind, zoals de extra grote verdamping (waar we gisteren al over geschreven hebben), de sterke verspreiding van de berkenpollen die iedere dag als een gelig laagje stof op auto’s terug te vinden zijn en de moeilijk te blussen natuurbranden, zoals die gisteren in Brabant en ook in Limburg actief waren. In het Waddengebied gebeurt nog iets anders. Daar leidt de sterke oostenwind, doordat veel water naar het westen weggeblazen wordt, tot veel lagere waterstanden dan normaal. Voor de veerdienst tussen Holwerd en Ameland betekent dit een langere reistijd, door ondiepten in de vaargeul. De boot doet er nu in plaats van drie kwartier anderhalf uur over.

Ook morgen wordt nog een sterke oostenwind verwacht, vanaf donderdag neemt de wind af en wordt het allemaal een stuk rustiger. Ook gaan de temperaturen dan nog wat omhoog.