CO2-uitstoot daalt dit jaar wereldwijd met 7 procent

En zo is het ook. Als je naar Nederland kijkt, is klimaatverandering iets dat in het leven van alledag maar weinig overlast oplevert. Ok, het was de afgelopen jaren in de zomer af en toe behoorlijk warm, maar dat duurde niet langer dan een paar weken. En in de periode er omheen was het prima uit te houden. Sterker nog: het afgelopen voorjaar, toen we in de eerste lockdown zaten, was het zelfs uitgesproken mooi met heel veel zon.

In onze omgeving hangt het een beetje af van wat je doet in hoeverre je met klimaatverandering te maken hebt. Beleidsmakers komen het in hun werk natuurlijk veel tegen, want van hen verwachten we dat ze vooruitkijken en daarbij rekening houden met wat ons potentieel te wachten staat. Landbouwers en natuurbeheerders komen het ook vaker tegen, door toenemende extremen in zowel neerslag als temperatuur. Bij de neerslag vallen die extremen zowel aan de natte als – en dat de laatste jaren – aan de droge kant. Ook hulpverleningsdiensten zoals de brandweer worden vaker bij extreem weer ingezet.

Veranderende eisen aan waterbeheer

De natuur in Nederland is aan het veranderen geslagen en de eisen die de optredende veranderingen aan onze manier van water beheren stellen, zijn aan het schuiven. Je hoeft de nieuwsmedia er maar op na te slaan en je ziet dat de discussie hierover steeds breder gevoerd wordt. Tegelijkertijd verschijnen meer windmolens en zonnepanelen in het landschap en rijden we vaker in elektrische auto’s. Huizen zijn goed geïsoleerd.

Toch moeten we in de winter verwarmen en in de zomer zijn, zeker als de hitte weer eens toeslaat, juist op steeds meer plaatsen airco’s nodig. Op de weg hebben de meeste auto’s tijdens hitte tegenwoordig de ramen dicht, omdat binnen de airco de temperaturen laag houdt. In het vroegere beeld op de weg kwam dat eigenlijk helemaal niet voor.

Tegelijkertijd was onze mobiliteit de laatste jaren enorm. Niet alleen de wegen waren overvol, in treinen en bossen waren geen zitplaatsen meer te vinden en Schiphol boekte record op record. Je vroeg je steeds vaker af waar we de tijd vandaan haalden om ons zo veel en zo vaak te verplaatsen. En dat was niet alleen in Nederland zo, maar eigenlijk overal. Het bijzondere was dat we er nauwelijks bij stil stonden. We merkten het niet.

Corona maakte alles ineens anders

Totdat de coronapandemie begon. Toen was alles ineens anders. Het vliegen stopte vrijwel van het ene op het andere moment en is later in de pandemie maar weer mondjesmaat teruggekomen. Ook in augustus werd op Schiphol maar ongeveer een kwart van het gebruikelijke aantal passagiers verwerkt. De treinen zijn ontegenzeggelijk een stuk rustiger geworden. Het komt bijna niet meer voor dat je geen zitplaats hebt. Verder waren we op de weg in één klap vrijwel verlost van ergernis nummer één: de eindeloze files.

Mensen zijn weer vaker thuis en hebben, ook omdat ze thuis werken, ineens meer tijd. Meer tijd ook om de natuur in te gaan, waar het stukken drukker is geworden. Of tijdens vakanties het eigen land te bekijken, in plaats van snel heen en weer te vliegen naar een resort ver weg. Nederland is mooi, hoor je niet zelden verbaasd uitroepen. En zo is het ook. Het is een prima bijvangst dat we dat met zijn allen nu ook weer weten. Het was gewoon tijd.

Een andere bijvangst van de plotselinge gedragsverandering van een groot deel van de wereldbevolking is dat de wereldwijde uitstoot van CO2 dit jaar met ongeveer 7 procent daalt: een in de moderne geschiedenis ongekende teruggang. Een mooi cadeautje eigenlijk, waar je op zou moeten voortborduren op weg naar het halen van de klimaatdoelen van Parijs. In hoeverre dat ook echt gaat gebeuren, is nog de vraag. De meeste overheden zijn nu vooral druk met het bestrijden van de pandemie met al zijn gevolgen. Klimaatpolitiek is daarbij – begrijpelijk – wat meer naar de achtergrond verdwenen. Maar het zou natuurlijk mooi zijn als we dit cadeautje, zodra de normaliteit weer wat is teruggekeerd, ook op een duurzame manier zouden uitpakken. Want zo’n mooie kans krijg je niet snel weer.

Hoe staan we ervoor?

Op de site van de Britse krant The Guardian wordt voor een aantal vitale parameters rond klimaatverandering het verloop bijgehouden. Je kunt er onder meer zien dat de temperatuur op aarde sinds de basis meetperiode 1951-1980 met ongeveer 0,85 graden is gestegen, dat de CO2 concentratie sinds 1958 is gegroeid van ongeveer 315 deeltjes per miljoen naar zo’n 413 deeltjes nu en dat de ijsmassa op Groenland sinds begin jaren negentig met iets meer dan 4000 gigaton is afgenomen. De zeespiegel is in dezelfde periode met rond 7 centimeter gestegen en de maximale ijsbedekking van de zeeën in het noordpoolgebied is sinds 1979 met ongeveer 2 miljoen vierkante kilometer gedaald, tot 14,8 miljoen vierkante kilometer in 2019. Dat zijn de getallen. Hoe het in de loop van deze eeuw verder zal gaan, hebben we nog steeds zelf in de hand. En dan helpt het cadeautje van nu, zeker als we het uitpak ken.