Aanvallen op boten: orka's jagen zeilers schrik aan
Voor de Portugese en de Spaanse kust zijn de afgelopen maanden, tot in oktober aan toe, diverse zeilboten aangevallen door groepjes orka’s. De orka’s, die soms meerdere uren met de zeilboten meezwommen, botsten met hun hoofd steeds weer tegen de boten aan en hadden het daarbij vooral op het roer voorzien. Soms raakten de boten dusdanig beschadigd dat ze door de kustwacht naar een veilige haven gesleept moesten worden.Een orka, ook wel een zwaardwalvis genoemd, hoort tot de dolfijnachtigen, maar is een stuk groter en zwaarder. Het is één van de intelligentste dieren die we op aarde hebben. Orka’s komen in alle wereldzeeën voor, maar voelen zich vooral thuis in wat koudere wateren, zo tussen de 50ste en de 70ste breedtegraad. De orka’s leven in groepen met hun eigen sociale structuur, en ook tijdens de aanvallen op zeilschepen werken ze samen.
Biologen tasten in het duister
Biologen tasten in het duister omtrent de reden voor de aanvallen. Sinds september gaat het bij de Portugese en Spaanse kost om tientallen confrontaties tussen zeilboten en groepen orka’s, zo schatten de hulpverleningsdiensten in het gebied. Ze vallen samen met de trek van de orka’s, die in die periode van het zeegebied in de buurt van Gibraltar langs de Portugese kust naar het noorden zwemmen, op zoek naar voedsel. De zeezoogdieren doen zich daarbij onder meer tegoed aan tonijnen en andere vissen, die een behoorlijke grootte hebben. Een orka kan 10 meter lang worden en tot wel tienduizend kilo wegen.
De verklaringen voor de gebeurtenissen lopen uiteen. Sommige biologen denken dat de orka’s handelen uit stress, omdat ze bang zijn dat ze door de zeilschepen uit hun woongebied worden verjaagd. Andere biologen houden er een vriendelijkere verklaring op na. Zij zeggen dat het om jonge dieren gaat die op ontdekkingstocht zijn en niet meer dan spelen met de boten en dan vooral met het roer, dat een bewegend deel van de boten is. Nog weer andere biologen zien het gedrag van de orka’s als een reactie op het feit dat ze door vissers in het gebied geregeld met harpoenen bejaagd worden. Onderzoek van een groep biologen in het gebied heeft inmiddels aangetoond dat de speeloptie de meest waarschijnlijke is.
Vissers ondervinden overlast van orka’s
Vissers ondervinden overlast van de orka’s op hun visgronden. Orka’s zwemmen vaak op de vissersboten af op het moment dat ze hun netten omhoog halen. Dan komt een flink deel van de gevangen vis weer in het water terecht, dat dan door de zwaardwalvissen wordt opgegeten. Ze weten daarbij precies wanneer ze toe moeten slaan.
Medewerkers van de kustwacht in zowel Portugal als Spanje benadrukken dat mensen geen angst van de orka’s hoeven te hebben. De dieren hebben het overduidelijk niet op de passagiers van de boten gemunt. Op het moment dat er wel een confrontatie met orka’s is, kun je het schip het beste stilleggen en rustig wachten totdat de orka’s hun belangstelling hebben verloren en wegzwemmen. En als er dan toch schade aan de boot is ontstaan, zit er niets anders op dan alsnog de hulp van de kustwacht in te roepen.
