30-Daagse: drukverdeling blijft lang geblokkeerd

Vorig jaar doken hogedrukgebieden tot aan het einde van de novembermaand regelmatig op in het Nederlandse weerbeeld, afgewisseld door kortdurende wisselvalligere perioden waarin het af en toe wel flink regende. Ondanks die wisselvalligheid leek het stromingspatroon geurende langere tijd flink geblokkeerd en leek hoop te bieden voor de winter.

Terwijl een westcirculatie niet te bekennen was, wees eigenlijk alles op een omslag vanaf het begin van de eerste wintermaand, december. En hoe onwaarschijnlijk die plotselinge verbouwing van de atmosfeer ook leek, toch kwam hij er vrijwel meteen en hield daarna heel de winter aan. Het werd een uiterst natte, windrijke en ook bijzonder zachte winter.

Week 1: van maandag 19 tot en met zondag 25 oktober

Ook nu komt de eerste wintermaand langzaam dichterbij en is de ombouw van de atmosfeer in volle gang. Volgende week leidt dat tot een aantal dagen met een ‘warme’ zuidelijke wind. Dinsdag al kan het 14 tot 17 graden worden, woensdag 15 tot 18 graden en donderdag komt met wat zon erbij hier en daar zelfs de grens van 20 graden in zicht. Mooi is het weer daarbij overigens niet perse. Dinsdag en woensdag bij voorbeeld lijken de regenkansen vrij groot, donderdag waait het behoorlijk, maar komt wel de zon er waarschijnlijk door.

In de nacht naar vrijdag passeert dan een gebied met buien dat de warme lucht het land uit drijft. Erachter draait de wind naar west tot noordwest. Op dat moment komt een nieuw lagedrukgebied via een vrij zuidelijke koers op Europa af en trekt richting de Golf van Biskaje. Tegelijkertijd zien we de luchtdruk in het hoge noorden stijgen, terwijl de luchtdruk in Oost-Europa hoog blijft. Ondertussen is het bij ons wisselvallig met een zuidelijke tot zuidwestelijke wind en gaan de temperaturen weer omlaag naar tussen 11 en 14 graden.

Week 2: van 25 oktober tot en met zondag 1 november

Terwijl de luchtdruk boven het oosten van Europa en Scandinavië waarschijnlijk hoog blijft, zien we lagedrukgebieden steeds weer boven het zuidwesten van Europa en Frankrijk opdoemen. Er is een gerede kans dat de hogedruk in het noorden zich naar de omgeving van Groenland en IJsland verplaatst, maar de kans is net zo groot dat het hogedrukgebied op zijn plaats blijft. In Nederland hebben de lagedrukgebieden invloed en blijft het in het algemeen wisselvallig. De temperaturen schommelen tussen 11 en 14 graden en de wind is meest zuidelijk tot zuidwestelijk, maar kan als het hogedrukgebied in het noorden inderdaad naar IJsland en Groenland trekt ook westelijk of noordwestelijk worden.

Week 3: van maandag 2 tot en met zondag 8 november

In deze week zijn er grofweg drie opties die elkaar in evenwicht houden. Of er ligt een hogedrukgebied boven Scandinavië, of het schuift op naar het westen in de richting van IJsland en Groenland (of ligt daar al vanuit de voorgaande week), of er stelt zich een westcirculatie in. De Scandinavische optie heeft op de meeste dagen de overhand, de Atlantische optie wordt een stuk sterker in de loop van de week en de westcirculatie is met een kans van 15 tot 20 procent de hele periode aanwezig.

Gemiddeld levert dit een wisselvallig weerbeeld op, met temperaturen die ongeveer normaal zijn voor de tijd van het jaar. De hogedrukopties laten beide wel koudere uitkomsten toe. Samen zijn ze in de meerderheid, dus is het interessant om te zien wat er hier gebeurt.

Week 4: van maandag 9 tot en met zondag 15 november

World Climate Service en MeteoGroup, de bedrijven waarmee we bij het opstellen van lange termijnverwachtingen samenwerken, verwachten op basis van hun onderzoek dat hogedrukgebieden op de Oceaan in de regio van IJsland en Groenland in de loop van november steeds belangrijker moeten worden. In de verwachting van het ECMWF voor deze 4e week zien we die optie ook duidelijk terug, evenals de optie waarin er een hogedrukgebied boven Scandinavië ligt. Samen vertegenwoordigen ze ongeveer de heft van de berekeningen in deze periode. Een westcirculatie krijgt iets meer steun met 20 tot procent van de berekeningen en de overige berekeningen zijn niet heel duidelijk qua patroon.

Ook die laatste week van onze verwachting komt er voor wat neerslag en temperaturen betreft heel gemiddeld uit, al moet je hierbij wel bedenken dat maar één van de drie patronen kan doorzetten. Twee ervan, de hogedrukcirculaties, bieden serieuze kansen op kouder weer. Wordt het de westcirculatie, dan ligt zacht en wisselvallig op de loer.

In de laatste twee weken van november – het ECMWF rekent tegenwoordig nog twee weken verder door – zien we alle drie de opties nog steeds terug. Er komt ook een 4e bij. Terwijl de kans op een Scandinavisch hogedrukgebied wat afneemt en die op een westcirculatie ongeveer gelijk blijft, wint het idee van een patroon, horend bij een negatieve NAO-index aan belang, vergelijkbaar met wat we nu hebben. Dat kan ook dan in een zuidelijke stroming ontaarden, met zacht en wisselvallig weer. Naarmate de winter dichterbij komt, neemt de kans echter toe er ook koudere opties uit de bus rollen. We gaan het vanzelf zien.